Dính thắng lưỡi là gì? Biểu hiện và một số hình ảnh cụ thể

Dính thắng lưỡi là tình trạng lớp niêm mạc ở đầu lưỡi quá ngắn hoặc quá chặt, gây ra sự hạn chế về tính linh hoạt của lưỡi. Nguyên nhân dẫn đến dị tật trên thường chịu tác động từ các yếu tố như di truyền, quá trình phát triển màng niêm mạc dưới lưỡi… Nếu dây thắng lưỡi của trẻ bị ngắn ảnh hưởng đến sự phát triển cả về thể chất lẫn tâm lý của các bé. Mời bạn tìm hiểu chi tiết hơn về vấn đề này trong bài viết dưới đây của Nha Khoa Paris.

1. Tìm hiểu về tật dính thắng lưỡi

Dính thắng lưỡi (dính phanh lưỡi) là một trong những dị tật bẩm sinh thường gặp, thế nhưng ắt hẳn không phải ai trong chúng ta cũng đều hiểu rõ về tình trạng đó. Điển hình như dính phanh lưỡi là gì hay dính phanh lưỡi xảy ra do đâu.

1.1. Tật dính thắng lưỡi là gì?

Dính thắng lưỡi (ankyloglossia) là dị tật bẩm sinh ở mức độ nhẹ mà bất kỳ trẻ sơ sinh nào cũng có nguy cơ gặp phải do bị ngắn dây thắng lưỡi (một lớp màng mỏng niêm mạc ở dưới lưỡi) làm hạn chế cử động bình thường của lưỡi (1).

Ngoài ra, cũng có thể hiểu theo cách đơn giản là khi màng niêm mạc ở đầu lưỡi bị quá chặt sẽ gây ra sự hạn chế về độ linh hoạt cũng như chuyển động của lưỡi. Dị tật trên có thể ảnh hưởng đến khả năng phát âm, khiến cho việc phát âm từ như /t/, /d/, /z/, /s/, /l/, /r/ trở nên khó khăn hơn rất nhiều.

Bên cạnh đó, dính phanh lưỡi còn có thể gây ra những vấn đề cho trẻ trong việc cho bú hoặc ăn uống. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, tình trạng trên lại không gây ra bất kỳ triệu chứng nào và cũng không cần phải can thiệp.

Dây thắng lưỡi ngắn gây ảnh hưởng đến khả năng phát âm của trẻ

1.2. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng dính thắng lưỡi

Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng dính phanh lưỡi là dây thắng lưỡi do bị ngắn hoặc quá chặt, khiến lưỡi không thể hoạt động như bình thường.

Thực chất, về nguyên nhân sâu xa thì các chuyên gia, bác sĩ nhi khoa cho biết tính đến thời điểm hiện tại tật dính phanh lưỡi vẫn chưa xác định nguyên nhân cụ thể.

Tuy nhiên, các bác sĩ vẫn chỉ ra một số yếu tố tác động trực tiếp làm tăng tỷ lệ dây phanh lưỡi bị dính.

– Yếu tố về di truyền: Tật dính phanh lưỡi có thể bị di truyền từ cha mẹ sang con. Nếu một trong hai người cha mẹ bị dính phanh lưỡi, thì khả năng cao trẻ sẽ cũng mắc phải.

– Do quá trình phát triển của màng niêm mạc dưới lưỡi: Màng niêm mạc ở đầu lưỡi do một số tác nhân nào đấy có thể không phát triển đúng cách trong thai kỳ, dẫn đến tình trạng quá chặt hoặc quá ngắn.

– Chấn thương hoặc tổn thương ở vùng miệng: Nếu trẻ bị chấn thương hoặc tổn thương ở vùng miệng như bị cắt, rách màng nhầy ở đầu lưỡi, thì tình trạng dính phanh lưỡi có thể xảy ra.

– Ảnh hưởng từ các dị tật bẩm sinh khác: Một số tình trạng bẩm sinh như khuyết tật ở hàm, khuyết tật ở miệng, u ở miệng hoặc lưỡi cũng có thể dẫn đến tình trạng dính phanh lưỡi.

Trong một số trường hợp trẻ bị dính phanh lưỡi không tìm hiểu được rõ nguyên nhân gây ra là gì.

Tìm hiểu về tật dính phanh lưỡi

2. Biểu hiện dính thắng lưỡi

Để biết trẻ có bị dính phanh lưỡi hay không thì các bậc phụ huynh có thể nhận biết thông qua những biển hiện điển hình dưới đây.

– Trẻ gặp khó khăn khi bú: Trẻ bị tật dính phanh lưỡi có thể gây khó khăn khi bú sữa và từ đó khiến trẻ không thể bú đủ lượng sữa cần thiết để phát triển dẫn đến còi xương, suy dinh dưỡng.

– Trẻ gặp khó khăn khi ăn uống: Trẻ bị tật dính phanh lưỡi có thể gặp khó khăn khi ăn uống thực phẩm thường ngày. Theo đó, trẻ sẽ khó nuốt thức ăn hơn do bị lưỡi kéo lại.

– Trẻ gặp khó khăn khi phát âm: Như đã đề cập đến từ đầu, dị tật bẩm sinh trên có thể làm giảm độ linh hoạt và chuyển động của lưỡi, từ đó gây khó khăn trong việc phát âm tròn vành, rõ chữ.

– Lưỡi không thể chạm được lợi hàm trên cả hai bên: Do lớp niêm mạc dưới lưỡi quá ngắn hoặc quá chặt sẽ khiến cho lưỡi không thể di chuyển đủ xa để chạm tới lợi hàm trên cũng như hai bên hàm.

– Trẻ khóc nhiều hoặc bị tiểu tiện nhiều khi ăn uống: Đây là một trong những dấu hiệu cho thấy trẻ có thể đang gặp khó khăn khi ăn uống khi bị dính phanh lưỡi.

Nếu như các bậc phụ huynh phát hiện một hoặc nhiều biểu hiện trên ở trẻ của mình, hãy cho bé đi khám bác sĩ nhi khoa để tìm hiểu nguyên nhân cụ thể và được tư vấn về phương pháp chữa trị tốt nhất.

Biểu hiện dính phanh lưỡi

3. Hình ảnh thắng lưỡi bình thường

Dưới đây là hình ảnh trẻ không bị dính thắng lưỡi:

hình ảnh thắng lưỡi bình thường – trẻ không bị dính thắng lưỡi

4. Hình ảnh trẻ dính thắng lưỡi

Sau đây sẽ là một số hình ảnh về tình trạng trẻ bị mắc phải dị tật dính phanh thắng lưỡi, mời bạn tham khảo để nắm rõ hơn về tình trạng này:

hình ảnh dính thắng lưỡi

hình ảnh dính thắng lưỡi ở trẻ nhỏ

5. Ảnh hưởng từ tật dính thắng lưỡi ở trẻ

Tình trạng dây phanh lưỡi bị dính về lâu dài nếu không điều trị dứt điểm sẽ gây ra không ít ảnh hưởng đến sự phát triển về cả thể chất lẫn tâm lý của bé.

– Suy dinh dưỡng: Do dây thắng lưỡi bị ngắn nên việc nuốt thức ăn sẽ trở nên khó khăn và thậm chí là gây đau đớn, khiến cho trẻ ăn không ngon miệng, bỏ bữa, lười ăn. Về lâu dài trẻ sẽ không được cung cấp đầy đủ các dưỡng chất cần thiết để phát triển cơ thể.

– Hạn chế về giao tiếp: Nếu như tật dính phanh lưỡi khiến trẻ phát âm khó khăn thì chắc chắn sẽ gây cản trở khi giao tiếp với mọi người xung quanh.

– Rối loạn hô hấp: Tật dính phanh lưỡi có thể làm cho đường hô hấp của bé bị chèn ép, dẫn đến khó thở hoặc gây ra các vấn đề về hô hấp như viêm họng, ho, khò khè, đau họng, đờm…

– Tác động đến tâm lý: Từ vấn đề khó khăn khi giao tiếp, ăn uống không thoải mái sẽ khiến trẻ bị lo lắng, tự ti, khó chịu và khó thích nghi với môi trường xung quanh. Về lâu dài, những tác động trên sẽ gây ra ảnh hưởng đến sự phát triển tâm lý xã hội của trẻ.

Ảnh hưởng từ tật dính thắng lưỡi ở trẻ

6. Các cấp độ dính thắng lưỡi

Thông thường, mọi người vẫn thường chia tình trạng dính phanh lưỡi thành 4 cấp độ khác nhau. Tuy nhiên, trên thực tế thì chúng ta lại có 5 cấp độ với từng tình trạng riêng biệt.

– Cấp độ 0: Dây phanh lưỡi chỉ hơi ngắn và gần như không có bất kỳ một biểu hiệu nào.

– Cấp độ 1: Độ dài của dây thắng lưỡi khoảng từ 12 – 16 mm, lưỡi của trẻ bị dính vào vòm họng, nhưng vẫn có thể tự động giải phóng lưỡi khi nói chuyện và nuốt.

– Cấp độ 2: Độ dài của dây thắng lưỡi khoảng từ 8 – 11mm, lưỡi của trẻ bị dính chặt vào vòm họng, trẻ không thể tự giải phóng lưỡi ngay cả nuốt hoặc liếm môi.

– Cấp độ 3: Độ dài của dây thắng lưỡi khoảng từ 3 – 7mm, trẻ bị dính phanh lưỡi ở mức độ nặng. Lúc bấy giờ lưỡi của trẻ không chỉ bị dính chặt vào vòm họng mà còn bị khóa lại tại vị trí đó.

– Cấp độ 4: Độ dài của dây thắng lưỡi sẽ là dưới 3mm, gần như bị dính hoàn toàn. Đây là trường hợp nghiêm trọng nhất, lưỡi của trẻ bị khóa lại tại vị trí dính vào vòm họng và không thể giải phóng được nên bắt buộc phải can thiệp bằng các phương pháp y tế.

Các cấp độ dính phanh lưỡi

7. Phương pháp điều trị tật dính phanh lưỡi

Các bác sĩ nhi khoa cho biết, phương pháp điều trị sẽ được chỉ định phụ thuộc vào từng tình trạng hay đúng hơn là mức độ dính phanh lưỡi ở trẻ.

– Thay đổi thói quen ăn uống và ngậm ti giả: Nếu như bé chỉ bị dính phanh lưỡi mức độ nhẹ, thì việc thay đổi thói quen ăn uống và ngậm ti giả có thể giúp cải thiện một cách hiệu quả. Đối với chế độ ăn uống thì nên ưu tiên cho các bé ăn các thực phẩm mềm hoặc gia tăng hoạt động nhai để tăng cường sức mạnh của cơ hàm. Còn đối với việc ngậm ti giả sẽ có hai phương án xử lý gồm hạn chế sử dụng hoặc chuyển sang dùng loại khác.

– Tập lưỡi: Phương pháp thứ hai thường được áp dụng cho trẻ bị mắc tật dính phanh lưỡi ở mức độ trung bình đến nhẹ. Quá trình tập lưỡi sẽ giúp trẻ học cách tự giải phóng lưỡi và đặt lưỡi ở vị trí đúng mỗi khi nói, nuốt. Việc tập lưỡi cũng không quá phức tạp, đơn giản chỉ là bé tập di chuyển lưỡi sao cho linh hoạt hơn.

– Thực hiện phẫu thuật: Đây là phương pháp được chỉ định ở mức độ dị tật dính phanh lưỡi nghiêm trọng, phẫu thuật là giải pháp duy nhất giúp khắc phục triệt để. Quá trình phẫu thuật sẽ giúp cắt bỏ phanh lưỡi hoặc giảm độ cứng của nó để trẻ có thể tự do di chuyển lưỡi và thực hiện các hoạt động nhai, nói, nuốt một cách bình thường.

Bên cạnh đó, nếu tình trạng dính phanh lưỡi ở trẻ quá nghiêm trọng thì cùng lúc cũng có thể áp dụng cả 3 phương pháp trên để nâng cao hiệu quả tối ưu.

Phương pháp điều trị tật dính phanh lưỡi

8. Cách phòng ngừa tật dính phanh lưỡi

Dính phanh lưỡi là một dị tật bẩm sinh nên đồng nghĩa với việc không thể phòng ngừa được. Thế nhưng, các bậc phụ huynh vẫn  có thể phát hiện dị tật bẩm sinh trên từ sớm bằng việc cho bé thăm khám sức khỏe tổng quát sau sinh hoặc khám sức khỏe tổng quát định kỳ.

Thông qua quá trình thăm khám, các bác sĩ khoa nhi sẽ quan sát và phát hiện ra được dị tật.

Nhưng các phụ huynh cần lưu ý là nên cho bé đi thăm khám ngay nếu có các triệu chứng bất thường. Bởi đã có không ít trường hợp trẻ khó phát âm, sụt cân hay chậm tăng cân, phụ huynh mới đưa đi khám thì có nghĩa trẻ đã bị ảnh hưởng rất nhiều từ dị tật dính phanh lưỡi.

Ngoài ra, theo các số liệu thống kê của Tổ chức Y tế thế giới cho thấy tật dính phanh lưỡi sẽ xảy ra ở bé trai nhiều hơn bé gái, với tỷ lệ 3:1.

9. Một số câu hỏi thường gặp khi bị dính thắng lưỡi

Sau đây là một số câu hỏi thường gặp nhất về dính thắng lưỡi và giải đáp chi tiết đến bạn đọc:

9.1. Dính thắng lưỡi có nguy hiểm không?

Dính thắng lưỡi tuy không nguy hiểm tới sức khoẻ nhưng nếu không điều trị sẽ khiến trẻ chậm nói, bú khó, nói ngọng, nói đớt, phát âm sai.

9.2. Dính thắng lưỡi có thể tự khỏi không?

Theo các bác sĩ, dính thắng lưỡi có thể tự khỏi và không ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày nếu ở cấp độ 1 và 2 (2). 

– Cấp độ 1: Thắng lưỡi dài 12 – 16 mm

– Cấp độ 2: Thắng lưỡi dài 8 – 11mm.

9.3. Dính thắng lưỡi có ảnh hưởng đến trí thông minh của trẻ?

Không có bằng chứng khoa học nào khẳng định dính thắng lưỡi ảnh hưởng trực tiếp đến trí thông minh của trẻ. Tuy nhiên, dính phanh lưỡi có thể ảnh hưởng gián tiếp đến khả năng học tập và kỹ năng của trẻ như khả năng bú sữa, phát âm, nhai và nuốt.

Dính phanh lưỡi không ảnh hưởng đến trí thông minh của trẻ

9.4. Chi phí điều trị dính thắng lưỡi là bao nhiêu?

Chi phí dính thắng lưỡi khoảng 1.000.000VNĐ nếu cắt bằng dao điện và khoảng 7.000.000 – 8.000.000VNĐ khi cắt bằng laser. Trong đó, phương pháp cắt thắng lưỡi bằng laser có nhiều ưu điểm và được bác sĩ 

9.5. Có những bài tập nào giúp cải thiện tình trạng dính thắng lưỡi?

Có 2 bài tập có thể cải thiện dính thắng lưỡi đó là bài tập kéo lưỡi ra ngoài và bài tập chạm lưỡi vào vòm miệng. 

Bài tập 1: Kéo lưỡi ra ngoài

– Cắt gọn móng tay và vệ sinh sạch sẽ bằng xà phòng

– Dùng ngón tay kéo nhẹ đầu lưỡi của trẻ ra ngoài miệng, lặp lại 10 lần.

Bài tập 2: Chạm lưỡi vòm miệng

– Vệ sinh sạch bàn tay và dùng ngón tay đẩy đầu lưỡi của trẻ lên trên chạm vào vòm miệng.

– Giữ động tác trên trong vài giây rồi thả ra, lặp lại 10 lần.

9.6. Dính thắng lưỡi ở trẻ em và người lớn có gì khác nhau?

Sự khác biệt dính thắng lưỡi ở trẻ em và người lớn đến từ nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị. Bạn có thể tham khảo bảng so sánh dưới đây:

9.7. Dính thắng lưỡi có ảnh hưởng đến việc đeo niềng răng không?

Dính thắng lưỡng có ảnh hưởng đến kết quả niềng răng. Nếu phanh lưỡi ở vị trí thấp sẽ tạo một lực hướng xuống, ngay trước xương hàm dưới làm cho răng cửa có xu hướng ngả về phía trước. Ngược lại, nếu phanh lưỡi ở vị trí cao sẽ kéo răng cửa dưới ngả vào trong. 

Thậm chí, trường hợp phanh lưỡi ngắn có thể làm co kéo gây ra tụt lợi ở mặt trong hàm răng dưới. Từ đó, ảnh hưởng nghiêm trọng đến quá trình niềng răng. 

9.8. Trẻ bao nhiêu tuổi có thể cắt thắng lưỡi?

Thời điểm lý tưởng để cắt thắng lưỡi đó là từ 3-6 tháng tuổi. Lúc này, hầu hết trẻ chưa mọc răng nên sẽ hạn chế tối đa tình trạng trẻ cắn dập lưỡi sau phẫu thuật khi thuốc tê vẫn còn (4).

Trên đây là những thông tin về dính thắng lưỡi đã được Nha Khoa Paris tổng hợp, chia sẻ rất chi tiết trong khuôn khổ của bài viết. Có thể thấy rằng, tuy tật dính phanh lưỡi không phải là điều hiếm gặp nhưng tuyệt đối không được chủ quan trong việc theo dõi và điều trị. Bởi dị tật trên sẽ gây ra không ít ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển toàn diện của trẻ nhỏ. Vậy nên, hãy cho trẻ kiểm tra sức khỏe ngay sau sinh hoặc định kỳ để kịp thời phát hiện và điều trị.