Cách điều trị bệnh nấm lưỡi ở trẻ em an toàn và triệt để

Bệnh nấm lưỡi xảy ra phổ biến ở trẻ em, nếu không điều trị kịp thời và đúng cách có thể dẫn đến biến chứng nặng và tái phát nhiều lần. Bệnh sẽ khiến bé đau đớn, quấy khóc, thậm chí bỏ ăn, bỏ bú. Cùng Nha khoa Paris tìm hiểu về nguyên nhân và cách điều trị bệnh nấm lưỡi ở trẻ em để giúp bé nhanh chóng hồi phục ngay sau đây.

1. Nấm lưỡi là bệnh gì

Theo bác sĩ nha khoa Đàm Ngọc Trâm, bệnh nấm lưỡi là tình trạng tổn thương niêm mạc ở lưỡi do nấm Candida phát triển quá mức gây ra. Nấm Candida thường tồn tại trong miệng một cách bình thường. Tuy nhiên, khi hệ thống miễn dịch yếu hoặc cân bằng vi khuẩn trong miệng bị đảo lộn, nấm có thể phát triển và gây ra tình trạng bệnh nấm lưỡi (1).

Nếu không chữa trị và chăm sóc đúng cách, bệnh nấm lưỡi rất dễ tái phát. Thậm chí, nấm còn có nguy cơ lan sang những bộ phận khác của khoang miệng, amidan hoặc thành sau của cổ họng.

Bệnh nấm lưỡi ở trẻ nhỏ

2. Nguyên nhân bị nấm lưỡi ở trẻ em

Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng nấm lưỡi ở trẻ sơ sinh là do nấm Candida. Đây là loại nấm thường tồn tại trên cơ thể người mà không gây hại, nhưng khi gặp điều kiện thuận lợi sẽ phát triển nhanh chóng và gây bệnh. Các nguyên nhân cụ thể bao gồm (2):

– Vệ sinh khoang miệng sai cách: miệng trẻ sơ sinh dễ bị đóng cặn sữa, nếu không được làm sạch, sẽ tạo điều kiện cho nấm phát triển

– Lây từ vật dụng: các đồ dùng của trẻ như núm ti, ti giả, vòng nướu, đồ chơi không được vệ sinh kỹ có thể là nơi trú ngụ của nấm

– Lây từ mẹ sang con: trong quá trình mang thai, sinh con và nuôi con bằng sữa mẹ, nếu mẹ bị nhiễm nấm, có thể lây truyền sang bé

– Hệ miễn dịch yếu: trẻ sơ sinh, đặc biệt là trẻ sinh non, nhẹ cân hoặc suy dinh dưỡng, có nguy cơ cao bị nấm lưỡi do hệ miễn dịch chưa hoàn thiện

– Sử dụng Corticoid: trẻ dùng Corticoid dạng hít để điều trị hen suyễn hoặc viêm mũi dị ứng trong thời gian dài có thể bị ức chế miễn dịch, dẫn đến nấm miệng và lưỡi

– Sử dụng kháng sinh: kháng sinh dùng lâu dài có thể làm mất cân bằng hệ vi sinh vật, tiêu diệt vi khuẩn có lợi và tạo điều kiện cho nấm Candida phát triển

Hệ miễn dịch yếu gây nấm lưỡi

3. Bệnh nấm lưỡi ở trẻ em có dấu hiệu như thế nào

Dấu hiệu nhận biết nấm lưỡi ở trẻ sơ sinh rất rõ ràng và có thể thấy bằng mắt thường. Bố mẹ có thể căn cứ vào các dấu hiệu điển hình sau đây để phát hiện bệnh:

– Giai đoạn đầu, trẻ sẽ xuất hiện chấm nhỏ màu trắng ở phần đầu lưỡi. Sau đó nhanh chóng lan ra thành mảng ở cả bề mặt lưỡi và má

– Những đám màu trắng ngà này sau đó chuyển thành vàng nâu, bao trùm lên lưỡi hoặc cả vùng niêm mạc họng. Chúng thậm chí còn lan xuống vùng thanh môn, thanh quản và phổi, gây nguy hiểm cho hệ hô hấp và đường tiêu hóa

– Nếu cố tình cạo, trẻ có thể bị đau và chảy máu nhẹ

– Trẻ có cảm giác đau rát ở lưỡi, gai lưỡi sưng đỏ

– Môi và da miệng trở nên khô, trường hợp nặng có thể xuất hiện vết nứt ở khóe miệng

– Hơi thở của trẻ có mùi do nấm tiết ra chất thải

– Tình trạng này kéo dài có thể khiến trẻ quấy khóc, bỏ ăn do đau rát ở lưỡi

– Một số bé có thể sốt nhẹ nếu có nhiễm trùng

4. Hình ảnh nấm lưỡi ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ

Những hình ảnh sau sẽ giúp bạn phát hiện bệnh nấm lưỡi sớm để kịp thời xử lý:

Nấm lưỡi ở trẻ

Lưỡi có các đốm màu trắng

Lưỡi bị sưng, đau rát

Lưỡi có các mụn màu đỏ li ti

Bệnh nấm lưỡi ở mức độ nặng

5. Những đối tượng có nguy cơ cao bị bệnh nấm lưỡi

Theo bác sĩ nha khoa Đàm Ngọc Trâm, nấm lưỡi rất dễ xảy ra với nhóm đối tượng sau:

– Trẻ sinh thiếu tháng, trẻ sinh nhẹ cân, suy dinh dưỡng

– Người bị suy giảm hệ thống miễn dịch do mắc các bệnh lý như HIV, tiểu đường, lao,…

– Uống kháng sinh mạnh, phổ rộng trong khoảng thời gian dài làm mất cân bằng hệ vi sinh

– Hút thuốc lá hoặc thường xuyên sử dụng đồ có chứa chất kích thích như rượu, bia,…

– Người bị bệnh ung thư máu, thiếu máu hoặc các bệnh làm suy giảm tiểu cầu.

– Phụ nữ mang thai do có hàm lượng estrogen tăng cao

– Thường xuyên xịt các thuốc điều trị bệnh hen ở khoang miệng

– Người bị ung thư và đang phải điều trị bằng hóa chất

6. Nấm lưỡi có gây nguy hiểm hay không

Nấm lưỡi ở trẻ sơ sinh là bệnh lành tính và không gây nguy hiểm nếu được điều trị kịp thời. Tuy nhiên, nếu để bệnh kéo dài, có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng.

– Nấm lưỡi có thể lan ra toàn bộ khoang miệng, làm trẻ khó chịu, biếng ăn, bỏ bú, dẫn đến suy dinh dưỡng. Nếu bệnh nặng, trẻ có thể bị đau rát cổ họng và buồn nôn

– Nếu không điều trị đúng cách, nấm có thể xâm nhập vào cơ thể, gây viêm phế quản, viêm phổi, tiêu chảy và mất nước

– Nấm có thể lây từ miệng trẻ sang đầu ti của mẹ khi bú, gây nhiễm nấm vú, ảnh hưởng đến quá trình bú mẹ

7. Cách điều trị bệnh nấm lưỡi ở trẻ em

Việc điều trị nấm lưỡi phụ thuộc vào triệu chứng, tình trạng nhiễm nấm và sức khỏe chung của trẻ.

7.1. Vệ sinh miệng cho trẻ bằng nước muối

Nước muối sinh lý có đặc tính sát trùng và diệt khuẩn hiệu quả, đồng thời an toàn cho trẻ nhỏ. Việc duy trì thói quen súc miệng bằng nước muối mỗi ngày giúp làm sạch khoang miệng và loại bỏ vi khuẩn gây nấm lưỡi (3).

Cách thực hiện:

– Sử dụng gạc rơ lưỡi, thấm vào dung dịch nước muối sinh lý

– Nhẹ nhàng rơ trên bề mặt lưỡi của trẻ. Lưu ý thao tác nhẹ nhàng để tránh làm trầy xước và khiến tình trạng nấm lưỡi trở nên nghiêm trọng hơn

Vệ sinh miệng cho trẻ bằng nước muối

7.2. Sử dụng thuốc kháng nấm

Nấm miệng có khả năng tái phát cao, do đó khi phát hiện dấu hiệu nấm trong miệng trẻ, cha mẹ cần đưa trẻ đến bác sĩ ngay để điều trị dứt điểm. Thông thường, có hai loại thuốc thường được sử dụng để điều trị nấm miệng cho trẻ:

– Miconazole: dạng gel dễ sử dụng, giúp tiêu diệt tế bào nấm trong miệng bằng cách thoa trực tiếp lên các mảng trắng

– Nystatin: hiệu quả trong điều trị nấm miệng, có thể dùng dưới dạng viên uống hoặc bột hòa tan trong nước để rửa miệng cho trẻ

Việc lựa chọn thuốc phù hợp sẽ do bác sĩ quyết định dựa trên tình trạng cụ thể và độ tuổi của bé. Cha mẹ cần tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ, sử dụng thuốc đúng liều lượng và thời gian quy định.

7.3. Thay đổi chế độ dinh dưỡng

Khi trẻ bị nấm lưỡi, chế độ ăn uống phù hợp rất quan trọng để giúp bé mau khỏi bệnh và ngăn ngừa tái phát.

Các món nên ăn:

– Trái cây giàu vitamin C như dâu tây, cam, đu đủ, kiwi,…

– Rau xanh giàu vitamin C như rau ngót, cải thìa, bông cải xanh, rau bina

– Sữa chua, vì chứa lợi khuẩn giúp tăng cường miễn dịch và hỗ trợ tiêu hóa

Các món không nên ăn:

– Đồ ăn cay nóng, bởi sẽ làm trầm trọng hơn các vết loét

– Hải sản dễ gây dị ứng, làm tăng cảm giác ngứa ngáy từ nấm miệng

– Đồ ngọt, vì tạo môi trường thuận lợi cho nấm phát triển

Dâu tây giàu vitamin C tốt cho răng miệng

7.4. Rơ lưỡi bằng rau ngót

Rau ngót là loại thực phẩm quen thuộc trong bữa ăn của người Việt, cung cấp nhiều dưỡng chất như vitamin C, photpho, canxi và axit amin. Đặc biệt, rau ngót còn chứa các hoạt chất giúp tiêu độc và thông huyết, có tác dụng hiệu quả trong việc trị nấm miệng.

Cách sử dụng rau ngót trị nấm miệng cho trẻ:

– Chuẩn bị 10g rau ngót, rửa sạch, giã nát và vắt lấy nước cốt

– Dùng gạc mềm quấn quanh đầu ngón tay, nhúng vào dung dịch nước cốt rau ngót

– Chà nhẹ nhàng lên vùng miệng của trẻ, lau kỹ các khu vực lưỡi, má trong, vòm miệng và nướu

– Kiên trì thực hiện 2 – 3 lần mỗi ngày để cải thiện tình trạng nấm miệng của trẻ

7.5. Bột Baking Soda

Thành phần chính của baking soda là NaHCO3, có tính kiềm. Đây là chất có khả năng diệt nấm hiệu quả vì nấm phát triển tốt hơn trong môi trường axit.

Baking soda còn giúp loại bỏ mảng bám và thức ăn còn sót lại trong miệng, giảm khả năng gây bệnh của nấm miệng.

Cách tiến hành:

– Hòa khoảng nửa thìa cà phê baking soda vào 100ml nước ấm

– Dùng gạc rơ lưỡi thấm vào dung dịch, sau đó nhẹ nhàng rơ trên bề mặt lưỡi trẻ

7.6. Dùng lá trà xanh

Lá trà xanh là nguyên liệu tuyệt vời để trị nấm lưỡi cho trẻ. Trà xanh không chỉ là thức uống giải nhiệt tốt trong mùa hè mà còn có khả năng chống lão hóa, ngăn ngừa nấm và giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, ung thư. Dưới đây là cách sử dụng lá trà xanh để chữa nấm miệng trẻ em:

– Đun vài lá trà xanh với một ít nước và thêm một chút muối

– Để nước trà xanh nguội, sau đó sử dụng miếng gạc mềm quấn quanh đầu ngón tay, nhúng vào nước trà xanh rồi bôi lên vùng bị nấm

– Thực hiện 2 – 3 lần/ ngày để đạt hiệu quả tốt nhất. Phương pháp này chỉ nên áp dụng cho bé từ 6 tháng tuổi trở lên

Lá trà xanh giúp chữa nấm miệng trẻ em

7.7. Dùng lá hẹ

Lá hẹ có khả năng tiêu diệt nấm khuẩn mà không gây ra tác dụng phụ. Để sử dụng lá hẹ trị nấm lưỡi cho bé, bạn có thể làm theo các bước sau:

– Chuẩn bị 1 nắm lá hẹ, rửa sạch

– Xay nhỏ lá hẹ với 50ml nước, sau đó đun sôi và lọc lấy nước

– Dùng gạc thấm vào dịch chiết từ lá hẹ, nhẹ nhàng rơ lưỡi cho bé

– Áp dụng cách này thường xuyên sẽ giúp cải thiện tình trạng nấm lưỡi hiệu quả

7.8. Đưa trẻ tới cơ sở y tế

Nếu triệu chứng nấm miệng không giảm bớt hoặc trở nên nghiêm trọng hơn, cần đưa trẻ đến ngay các cơ sở y tế chuyên khoa. Bác sĩ sẽ đánh giá tình trạng của trẻ và đưa ra biện pháp điều trị thích hợp, bao gồm việc sử dụng thuốc chống nấm đường uống hoặc các loại thuốc chống nấm mạnh hơn để phòng ngừa các biến chứng do nấm gây ra. Điều này giúp đảm bảo trẻ nhận được sự chăm sóc y tế kịp thời và hiệu quả.

8. Những biện pháp phòng ngừa nấm lưỡi

Vệ sinh là yếu tố then chốt trong việc phòng tránh nấm miệng và nhiều bệnh truyền nhiễm khác. Dưới đây là một số biện pháp mà phụ huynh có thể áp dụng để bảo vệ sức khỏe của trẻ và nâng cao hệ miễn dịch:

– Vệ sinh khoang miệng, lưỡi và hai bên má cho trẻ đúng cách mỗi ngày hai lần: sau khi ngủ dậy và trước khi đi ngủ để loại bỏ thức ăn, cặn sữa còn đọng lại

– Đối với trẻ lớn hơn, xây dựng thói quen vệ sinh răng miệng và cá nhân, rửa tay trước và sau khi ăn. Bắt đầu đánh răng cho trẻ với bàn chải mềm và kem đánh răng dành riêng cho trẻ em khi trẻ được 6 tháng tuổi. Đánh răng cho trẻ hai lần mỗi ngày

– Rửa sạch và khử trùng các vật dụng cá nhân như đồ dùng ăn uống, bình sữa, núm vú sau mỗi lần sử dụng để tiêu diệt vi khuẩn và nấm mốc

– Quần áo, vớ, bao tay, khăn sữa nên được giặt sạch riêng, phơi khô dưới ánh nắng mặt trời để tránh ẩm ướt, nơi nấm mốc dễ phát triển

– Cho trẻ bú sữa mẹ để cung cấp các kháng thể tăng cường hệ miễn dịch, giúp phòng ngừa nấm lưỡi và các bệnh nhiễm trùng khác. Bổ sung vitamin A, C, D theo hướng dẫn của bác sĩ để tăng cường sức đề kháng

Hướng dẫn trẻ vệ sinh răng miệng hàng ngày

9. Câu hỏi thường gặp về bệnh nấm lưỡi ở trẻ em

Việc hiểu rõ về bệnh nấm lưỡi ở trẻ em là rất quan trọng để có phương pháp điều trị kịp thời và hiệu quả. Dưới đây là một số câu hỏi thường gặp về bệnh nấm lưỡi ở trẻ.

9.1. Trẻ bị nấm lưỡi bao lâu thì khỏi

Ở giai đoạn nhẹ, nếu nấm chỉ khu trú trong miệng và được điều trị kịp thời, bệnh có thể khỏi sau 5 – 7 ngày. Trong trường hợp nặng hơn, khi nấm đã lan sang các cơ quan khác, thời gian điều trị có thể kéo dài một tháng hoặc thậm chí lâu hơn.

9.2. Trẻ bị nấm lưỡi có sốt không

Thông thường, khi trẻ bị nấm lưỡi sẽ không xuất hiện triệu chứng sốt. Tuy nhiên, nếu trẻ dưới 3 tháng tuổi và bị sốt từ 38 độ trở lên, có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng nghiêm trọng hoặc các vấn đề sức khỏe khác. Trong trường hợp này, bố mẹ nên đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay lập tức để được khám và điều trị kịp thời.

9.3. Nấm lưỡi ở trẻ em có tự khỏi không

Bệnh nấm lưỡi ở trẻ do nấm Candida gây ra nên không thể tự khỏi mà cần sử dụng thuốc kháng nấm như Nystatin để loại bỏ hoàn toàn chân nấm bám sâu trong niêm mạc lưỡi của bé. Vì vậy, khi nhận thấy các dấu hiệu nấm miệng, cha mẹ nên nhanh chóng đưa trẻ đến cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời, ngăn ngừa các biến chứng có thể xảy ra (4).

Trên đây là những chia sẻ về cách điều trị bệnh nấm lưỡi ở trẻ em hữu hiệu. Nếu bố mẹ còn có thắc mắc về bệnh nấm lưỡi ở trẻ, hãy liên hệ tới Nha khoa Paris để được đội ngũ bác sĩ hỗ trợ nhanh chóng nhất.