Bị tưa miệng nấm lưỡi ở trẻ sơ sinh: Cách điều trị, phòng ngừa

17/08/2024
*

Tác giả: Nha khoa paris
Theo dõi Nhakhoaparis trên

Bị tưa miệng nấm lưỡi ở trẻ sơ sinh là bệnh lý khá thường gặp nhưng không phải cha mẹ nào cũng biết cách xử lý. Bệnh nếu không điều trị sớm có thể gây ra một số biến chứng như viêm hô hấp, nấm phổi, tiêu chảy… Tìm hiểu ngay cách điều trị và phòng ngừa được tư vấn bởi Tiến sĩ, bác sĩ nha khoa Đàm Ngọc Trâm (Giám đốc hệ thống nha khoa Paris) trong bài viết dưới đây.

1. Tưa miệng nấm lưỡi ở trẻ sơ sinh là gì?
2. Nguyên nhân gây ra tưa miệng nấm lưỡi ở trẻ sơ sinh
3. Dấu hiệu nấm lưỡi ở trẻ sơ sinh
4. Hướng dẫn phân biệt tưa miệng với cặn sữa ở trẻ sơ sinh
5. Hình ảnh nấm lưỡi ở trẻ sơ sinh
6. Phương pháp điều trị nấm lưỡi ở trẻ sơ sinh
7. Cách trị nấm miệng cho trẻ sơ sinh tại nhà
8. Chăm sóc trẻ bị nấm lưỡi đúng cách
9. Nấm miệng ở trẻ sơ sinh bao lâu thì khỏi?
10. Hướng dẫn phòng bệnh nấm lưỡi ở trẻ

1. Tưa miệng nấm lưỡi ở trẻ sơ sinh là gì?

Tưa miệng nấm lưỡi (Candida miệng hoặc tưa miệng) là bệnh lý được gây ra bởi nấm Candida Albicans xuất hiện những mảng màu trắng đục tại niêm mạc miệng, bề mặt lưỡi. Bệnh thường xuất hiện phổ biến ở trẻ dưới 1 tuổi. Bệnh dễ tái phát nếu không được vệ sinh thường xuyên và đúng cách (1).

Nấm lưỡi ở trẻ sơ sinh là bệnh lý thường gặp

2. Nguyên nhân gây ra tưa miệng nấm lưỡi ở trẻ sơ sinh

Theo Tiến sĩ, bác sĩ nha khoa Đàm Ngọc Trâm, những nguyên nhân chính gây ra bệnh nấm miệng bao gồm:

Trẻ ít tiết nước bọt, tạo môi trường thuận lợi cho nấm Candida phát triển.
Niêm mạc miệng ở môi trường axit có chỉ số pH thấp.
Vệ sinh miệng không đảm bảo, tạo điều kiện cho nấm phát triển.
Bị lây qua đường sinh dục của mẹ khi sinh thường hoặc lây qua vú mẹ.
Hội chứng Raynaud hay bệnh chàm gây suy yếu hệ miễn dịch và gây ra tổn thương niêm mạc miệng.
Trẻ mắc các bệnh lý suy giảm miễn dịch.
Trẻ dùng nhiều corticoid đường hít để hỗ trợ hen suyễn, thuốc điều trị ung thư, kháng sinh làm mất cân bằng hệ vi sinh của trẻ.

Những nguyên nhân gây ra tưa lưỡi nấm miệng ở trẻ

3. Dấu hiệu nấm lưỡi ở trẻ sơ sinh

Một số dấu hiệu nấm lưỡi ở trẻ sơ sinh bao gồm:

Xuất hiện mảng trắng nhỏ trên má, lưỡi, vòm họng, không gây chảy máu, sưng tấy nhưng khó làm sạch bằng nước.
Đầu lưỡi khô, loang lổ.
Trẻ lười ăn, quấy khóc, ăn không ngon miệng.
Trẻ cảm thấy khó chịu khi bị chạm vào miệng.

Một số dấu hiệu nấm lưỡi phổ biến ở trẻ

4. Hướng dẫn phân biệt tưa miệng với cặn sữa ở trẻ sơ sinh

Tưa miệng và cặn sữa là đều để lại mảng trắng trên khoang miệng. Tuy nhiên, hai tình trạng này khác hoàn toàn nhau. Một cách dễ dàng nhận biết nhất đó là cha mẹ dùng khăn mềm nhúng vào nước ấm rồi lau lưỡi cho trẻ, nếu vết trắng mờ dần thì bé chỉ bị bám cặn sữa, nếu không thì bé bị tưa miệng (2).

Dưới đây bảng so sánh giữa tưa miệng với cặn sữa:

Đặc điểm	Cặn sữa	Tưa miệng
Màu sắc	Trắng, mềm	Trắng dày, bám chặt
Vị trí	Bề mặt lưỡi	Lưỡi, má, vòm miệng
Gây đau	Không	Có
Vệ sinh	Dễ	Khó
Lan rộng	Không	Có thể

5. Hình ảnh nấm lưỡi ở trẻ sơ sinh

Nấm lưỡi có nhiều giai đoạn, ở mỗi giai đoạn lại có biểu hiện khác nhau. Dưới đây là một số hình ảnh nấm lưỡi ở trẻ:

5.1. Hình ảnh nấm lưỡi có các mảng trắng đục

Dấu hiệu:

Mảng trắng kem bám chặt vào lưỡi, má, vòm miệng, khó bong tróc.
Sưng đỏ
Gây khó chịu cho bé

Hậu quả:

Ảnh hưởng đến quá trình ăn uống
Tổn thương niêm mạc miệng
Lan sang vùng khác

Nấm lưỡi hình thành các mảng màu trắng đục

5.2. Hình ảnh nấm lưỡi gây đau rát, sưng đỏ

Dấu hiệu:

Lưỡi sưng đỏ, bề mặt lưỡi nhiều đốm đỏ, có thể gây chảy máu.

Hậu quả:

Trẻ cảm thấy đau rát khi ăn nhai, trẻ có xu hướng bỏ bú, bỏ ăn.
Tăng nguy cơ trẻ bị suy dinh dưỡng.

Nấm lưỡi gây đau rát, sưng đỏ

5.3. Hình ảnh nấm lưỡi lan rộng khắp khoang miệng

Dấu hiệu:

Các mảng bám lan rộng ra niêm mạc má, nướu, vòm họng, amidan, thành sau họng.

Hậu quả:

Nấm lưỡi phát triển khiến trẻ khó chịu, vướng víu.

Nấm lưỡi lan rộng khắp khoang miệng

5.4. Hình ảnh bé bị nấm lưỡi gây chảy máu ở khoé miệng

Dấu hiệu:

Lớp da gần nấm lưỡi khô lại
Tự động bong, kèm theo vết nứt đỏ

Hậu quả:

Trẻ đau nhức khi ăn uống, nói chuyện

Tình trạng này đã trở nên nghiêm trọng, nếu không được điều trị sớm sẽ lan rộng sang các cơ quan khác và gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm

Nấm lưỡi gây chảy máu ở khoé miệng

5.5. Hình ảnh nấm lưỡi giả mạc

Là tình trạng khá phổ biến ở trẻ sơ sinh, xuất hiện ở thể mãn tính và cấp tính.

Cấp tính: Bề mặt lưỡi xuất hiện nhiều đốm giả mạc, màu trắng đục, cảm giác bỏng rát nhẹ.
Mãn tính: Nấm lưỡi gây ra vùng tổn thương lan rộng nhưng hiếm khi gây phù nề, sưng đỏ.

Hình ảnh nấm lưỡi giả mạc

5.6. Bạch sản, tăng sản lưỡi

Dạng nấm lưỡi này ít gặp ở trẻ em. Các biểu hiện chủ yếu bao gồm các mảng trắng dày cứng trên bề mặt lưỡi, khó làm sạch.

Dấu hiệu bạch sản, tăng sản lưỡi

5.7. Nấm lưỡi bản đồ

Đây là dạng viêm lưỡi lành tính, không gây nguy hiểm với trẻ. Các dấu hiệu thường gặp nhất:

Lưỡi có viền trắng tạo hình thù giống như hình bản đồ.
Có các khoảng lưỡi có màu đỏ, không có nhú lưỡi (3).

Hình ảnh nấm lưỡi bản đồ ở trẻ

5.8. Hồng ban ở vòm họng

Hồng ban ở vòm họng là dạng nấm lưỡi phổ biến khi bé sử dụng Corticoid dạng hít để điều trị bệnh hô hấp. Triệu chứng phổ biến nhất đó là xuất hiện nhiều mảng trắng ở niêm mạc má và lưỡi. Ngoài ra, còn có vết hồng nổi lên, dính vào vòm họng của bé.

Hình ảnh hồng ban ở vòm họng do nấm lưỡi

6. Phương pháp điều trị nấm lưỡi ở trẻ sơ sinh

Điều trị nấm lưỡi ở trẻ sơ sinh có thể dùng thuốc nhưng cần có chỉ định của bác sĩ. Cha mẹ không nên tự ý sử dụng để tránh gây ra tác dụng phụ cho trẻ:

Thông thường, bác sĩ chỉ định thuốc trị nấm phù hợp với tình trạng bệnh của trẻ. Các loại thuốc bao gồm:

Kem Miconazole: Đây là loại thuốc kháng nấm, dùng cho trẻ 4 tháng đến 2 tuổi.
Dung dịch Nystatin: Điều trị nấm miệng, chủ yếu là nấm Candida, ức chế sự phát triển của nấm, giúp giảm các triệu chứng khó chịu do nhiễm nấm gây ra. Sử dụng dung dịch này để rơ lưỡi cho bé 4 lần/ngày, dùng tối thiểu trong 7 ngày.
Itraconazole, Amphotericin B: Thuốc kháng nấm mạnh, chỉ định trong các trường hợp nặng.

7. Cách trị nấm miệng cho trẻ sơ sinh tại nhà

Một số cách trị nấm miệng cho trẻ sơ sinh tại nhà bao gồm sử dụng rau ngót, lá trà xanh, lá trầu không… Dưới đây là hướng dẫn chi tiết cho cha mẹ tham khảo:

Các cách điều trị nấm miệng cho trẻ tại nhà

7.1. Rau ngót trị nấm miệng cho bé

Cha mẹ lấy khoảng 10g rau ngót tươi rồi rửa sạch, giã nát rồi vắt lấy nước. Sau đó, thấm nước cốt rau ngót vào gạc rơ lưỡi rồi nhẹ nhàng lau vùng miệng bị nấm lưỡi của trẻ .

Rau ngót có chứa các chất có tác dụng thông huyết, tiêu độc, chữa ho và khả năng trị nấm miệng hiệu quả.

7.2. Sử dụng lá trà xanh

Đun 1 nắm lá trà xanh với khoảng 1 lít nước và một ít muối. Sau khi nước trà xanh nguội, dùng gạc rơ lưỡi mềm thấm nước trà xanh rồi rơ lưỡi, miệng cho trẻ. Thực hiện 2 – 3 lần/ngày để đạt hiệu quả tốt nhất. Tuy nhiên, cách này chỉ áp dụng cho trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên (4).

Lá trà xanh chứa nhiều chất chống oxy hóa và có khả năng kháng khuẩn, chống viêm, ức chế sự phát triển của nấm Candida gây ra nấm lưỡi.

Cách sử dụng lá trà xanh để rơ miệng cho trẻ

7.3. Sử dụng lá trầu không

Lá trầu không chứa các chất chống viêm, kháng khuẩn tự nhiên, giúp làm giảm các triệu chứng của nấm lưỡi như sưng, đỏ, ngứa và hỗ trợ quá trình làm lành tổn thương.

Lấy 1 nắm lá trầu không tươi rửa sạch, để ráo, giã nát lá trầu hoặc xay nhuyễn để lấy nước cốt. Lấy gạc rơ lưỡi thấm nước cốt rồi xoa lên vùng bị nấm, thực hiện ít nhất 2 – 3 lần/ngày.

8. Chăm sóc trẻ bị nấm lưỡi đúng cách

Cần kết hợp giữa điều trị và chăm sóc khoa học để tình trạng nấm lưỡi thuyên giảm nhanh và không tái phát:

Trước khi rơ miệng cho trẻ, cha mẹ cần rửa tay sạch sẽ.
Nên thực hiện rơ miệng lúc đói để tránh bé bị nôn.
Rơ ở hai bên má trước, sau đó đến vòm miệng và lưỡi cuối cùng. Chú ý rơ từ ngoài vào trong sẽ giảm cảm giác buồn nôn ở trẻ.
Vệ sinh ngực của mẹ trước và sau khi cho trẻ bú.
Vệ sinh các dụng cụ như núm ti giả, bình sữa, đồ chơi để tránh vi khuẩn xâm nhập vào tổn thương khiến bệnh nặng hơn.
Kiêng thực phẩm nhiều đường như bánh kẹo, nước ngọt, hoa quả sấy, hải sản, đồ ăn cay nóng.
Ưu tiên cho trẻ ăn các món như sữa chua, thực phẩm giàu vitamin C như cam, chanh, bưởi, quýt…
Cha mẹ có thể rơ lưỡi và miệng cho trẻ bằng nước muối sinh lý, tuyệt đối không dùng mật ong cho trẻ dưới 1 tuổi.
Nếu trẻ phải điều trị bằng Corticoid qua đường miệng hoặc mũi, cha mẹ nên làm sạch khoang miệng bé sau khi sử dụng.

Cách chăm sóc trẻ bị nấm lưỡi

9. Nấm miệng ở trẻ sơ sinh bao lâu thì khỏi?

Nấm miệng nếu được điều trị sớm và đúng cách sẽ khỏi sau 1 tuần đến 1 tháng. Thời gian khỏi bệnh của trẻ sơ sinh phụ thuộc vào nhiều yếu tố như mức độ nghiêm trọng của bệnh, tuổi của bé, phương pháp điều trị và sức đề kháng của trẻ.

Các giai đoạn thuyên giảm của nấm miệng:

Giai đoạn nhẹ: Nấm chỉ xuất hiện ở một số vùng trong miệng, thường khỏi sau 5 – 7 ngày nếu điều trị đúng cách.
Giai đoạn nặng: Nấm lan rộng ra các vùng khác trong miệng, thậm chí có thể lan xuống đường tiêu hóa. Thời gian điều trị có thể kéo dài hơn, từ 2 – 4 tuần hoặc lâu hơn.

Trẻ khỏi nấm lưỡi sau vài tuần đến 1 tháng nếu được điều trị đúng cách

10. Hướng dẫn phòng bệnh nấm lưỡi ở trẻ

Để phòng bệnh nấm lưỡi ở trẻ, cha mẹ cần:

Vệ sinh khoang miệng cho trẻ ngay sau khi ăn bằng nước sạch.
Vệ sinh lau lưỡi cho trẻ hàng ngày ít nhất 2 lần bằng nước muối sinh lý 0.9%.
Cho trẻ đi khám nếu cha mẹ đã áp dụng biện pháp điều trị tại nhà nhưng không thấy đỡ.
Nếu sử dụng mật ong vệ sinh miệng, cần cho trẻ uống nước lọc tráng miệng để tránh lưu lại đường trong miệng bé.
Không tự ý sử dụng kháng sinh cho bé nếu không có đơn kê của bác sĩ.
Xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học giàu vitamin, chất xơ và khoáng chất.
Cho trẻ uống đủ nước mỗi ngày, có thể là nước lọc hoặc nước ép trái cây tự nhiên.

Hướng dẫn phòng ngừa nấm lưỡi ở trẻ

Trên đây là những thông tin chi tiết về vấn đề bị tưa miệng nấm lưỡi ở trẻ sơ sinh và cách điều trị an toàn, hiệu quả nhất. Nếu cha mẹ còn thắc mắc gì, hãy để lại bình luận phía dưới để được Nha Khoa Paris giải đáp chi tiết.

Hiển thị nguồn

NHA KHOA PARIS - HỆ THỐNG CHUỖI NHA KHOA TIÊU CHUẨN PHÁP

Cơ sở 1: 12 Thái Thịnh, Quận Đống Đa, Thành phố Hà Nội

Cơ sở 2: 110-112 Bà Triệu, Hai Bà Trưng, Hà Nội

Cơ sở 3: 386 Tô Hiệu, Quận Lê Chân, Thành phố Hải Phòng

Cơ sở 4: Shop House 6-7, KĐT Times Garden, Lê Thánh Tông, Bạch Đằng, TP Hạ Long

Cơ sở 5: 143 Nguyễn Văn Cừ, Thành phố Vinh

Cơ sở 6: 261-263 đường Hoàng Diệu, Phường Nam Dương, Q. Hải Châu, Đà Nẵng

Cơ sở 7: 87 Nguyễn Thái Học, Phường Cầu Ông Lãnh, Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh

Cơ sở 8: 84A Bà Huyện Thanh Quan, Phường 9, Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh

Cơ sở 9: 97 Cộng Hòa, Phường 4, Quận Tân Bình, Thành phố Hồ Chí Minh

Cơ sở 10: 688A Đường Cách Mạng Tháng 8, phường Chánh Nghĩa, TP. Thủ Dầu Một

Cơ sở 11: 519-521 Ngô Gia Tự, phường Tiền An, Thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh

Cơ sở 12: Số 103 đường Nguyễn Trãi, Phường Ba Đình, TP Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa

Cơ sở 13: 26 Lê Thánh Tông, TP Buôn Ma Thuột, Đắk Lắk

Lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo và tra cứu, không thay thế cho việc thăm khám, chẩn đoán hoặc điều trị khoa. Vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ, nha sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể Xem thêm

Tiến sĩ - Bác sĩ nha khoa Đàm Ngọc Trâm

Đã kiểm duyệt nội dung

Tiến sĩ - Bác sĩ nha khoa Đàm Ngọc Trâm Phó trưởng Bộ môn Phục hình Răng Hàm Mặt tại Viện đào tạo răng hàm mặt – Đại học Y Hà Nội. Tiến sĩ, Bác sĩ Đàm Ngọc Trâm. Giám đốc Hệ thống chuỗi Nha khoa Paris. Bác sĩ nổi danh với hơn 20 năm kinh nghiệm, đảm nhiệm cả vai trò giảng dạy, quản lý và trực tiếp điều trị.