Viêm lợi ở trẻ em: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Viêm lợi ở trẻ em là nỗi lo của nhiều bậc phụ huynh. Bệnh lý này không quá nguy hiểm nhưng gây bất tiện cho trẻ trong ăn uống và sinh hoạt thường ngày. Vậy nguyên nhân trẻ nhỏ mắc viêm lợi là do đâu, triệu chứng và biện pháp điều trị ra sao? Cùng tìm hiểu ngay sau đây.

1. Dấu hiệu nhận biết bệnh lý viêm lợi ở trẻ

Viêm lợi hay viêm nướu răng ở trẻ em là tình trạng mô mềm quanh răng trẻ viêm nhiễm. Nướu sưng đỏ, đau nhức và dễ chảy máu khi đánh răng. Hơn nữa, tình trạng viêm lợi thường gặp nhất ở trẻ đang trong độ tuổi thay răng.

Bố mẹ có thể nhận biết con mình bị viêm lợi qua các biểu hiện sau: (1)

– Sưng nhẹ viền và gai nướu: nướu trẻ khỏe mạnh có màu hồng nhạt, khi nướu viêm sẽ đỏ ửng, nặng hơn là sưng tấy

– Đau rát: trẻ thấy đau rát ở nướu, cơn đau mạnh hơn khi đánh răng hoặc có tác động lực vào nướu. Các trường hợp trẻ có thể rất đau, nướu sưng lên kèm lở loét. Nếu quá đau trẻ sẽ không đánh răng, khiến tình trạng viêm lợi nghiêm trọng hơn

– Miệng trẻ có mùi hôi: khi trẻ bị viêm lợi, vi khuẩn gây viêm sẽ tích tụ lại, gây mùi khó chịu trong hơi thở

– Trẻ biếng ăn: với những bé chưa biết nói, bố mẹ có thể quan sát qua ăn uống hằng ngày của trẻ. Nếu trẻ biếng ăn và quấy khóc, nguyên nhân có thể do từ trong miệng của trẻ

Dấu hiệu nhận biết viêm lợi ở trẻ

2. Nguyên nhân gây viêm lợi ở trẻ

Trẻ ở bất cứ độ tuổi nào cũng có thể mắc viêm lợi. Dưới đây là các nguyên nhân gây viêm lợi thường gặp nhất ở trẻ: (2)

– Vệ sinh răng miệng không đúng cách: các mảng bám không được loại bỏ sẽ tích tụ ở trên răng, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển. Vi khuẩn sẽ sinh độc tố, gây ra kích ứng và phá hủy nướu

– Mọc răng: xảy ra ở trẻ khoảng 6 – 7 tuổi, đây là thời điểm thay răng sữa, trẻ nhỏ bắt đầu mọc răng vĩnh viễn. Ngoài ra, cũng có trường hợp trẻ dưới 2 tuổi viêm lợi do quá trình mọc răng sữa

– Tác động từ bên ngoài: các tác động từ bên ngoài như xỉa răng bằng tăm, cắn móng tay hoặc nhai thức ăn cứng đều có thể gây ra viêm lợi

– Vi khuẩn Herpes: viêm lợi sưng má do vi khuẩn Herpes xảy ra ở trẻ trong độ tuổi từ 2 đến 5 tuổi. Bệnh thường tự khỏi sau 2 tuần, nhưng một số trường hợp có thể kéo dài và gây nhiều biến chứng khác, bố mẹ cần lưu ý

3. Viêm lợi ở trẻ em có nguy hiểm không

Viêm nướu ở giai đoạn đầu nếu được điều trị kịp thời sẽ không ảnh hưởng đến răng miệng. Ngược lại nếu viêm nhiễm kéo dài gây nhiều biến chứng nguy hiểm như: (3)

– Nhiễm trùng lan rộng: viêm nhiễm sẽ nghiêm trọng theo thời gian. Vết loét ở nướu lan rộng ra vùng lân cận đi kèm chảy máu và hình thành mủ. Khi đó, trẻ sẽ cảm thấy đau nhức dữ dội, có thể đi kèm sốt cao

– Răng lung lay: viêm nhiễm lan rộng khiến mô nướu hư hỏng và lỏng lẻo. Tình trạng này để lâu có thể khiến răng trẻ lung lay, thậm chí là mất răng vĩnh viễn

– Tiêu xương hàm: đây là hệ lụy nghiêm trọng mà viêm nướu ở trẻ em gây ra. Khi vi khuẩn xâm nhập vào chân răng và nướu răng, dây chằng, xương ổ răng sẽ bị tổn thương. Nếu không can thiệp sớm có thể dẫn đến tiêu xương hàm

4. Biện pháp điều trị viêm lợi ở trẻ em hiệu quả

Viêm lợi không khó điều trị, tùy vào tình trạng viêm nhiễm mà phụ huynh có thể tự khắc phục cho trẻ tại nhà hoặc cho trẻ đến cơ sở y tế. Cụ thể như sau:

4.1. Trị viêm lợi bằng phương pháp dân gian

Khi trẻ bị viêm lợi mới khởi phát, viêm nhiễm còn nhẹ thì bố mẹ có thể áp dụng các biện pháp điều trị tại nhà như:

– Súc miệng bằng nước muối:

Nước muối rất lành tính, có khả năng sát trùng, khử khuẩn rất tốt. Súc miệng với nước muối sẽ làm giảm cơn đau do sưng lợi và không gây ra tác dụng phụ. Cách thực hiện cũng rất đơn giản, bạn cần hòa 2 muỗng cà phê muối vào ly nước ấm, cho trẻ súc miệng 2 lần mỗi ngày. Lưu ý không lạm dụng nhiều để tránh mòn men răng, khiến răng trẻ yếu đi.

– Trị viêm lợi bằng tỏi:

Trong tỏi có kháng sinh tự nhiên, giúp kháng viêm và diệt khuẩn rất hiệu quả. Để trị viêm lợi ở trẻ, bạn có thể giã nát vài tép tỏi tươi cùng với ít muối, thoa trực tiếp vào vùng nướu viêm. Thực hiện mỗi ngày 2 lần, tình trạng viêm sẽ thuyên giảm rõ rệt.

– Sử dụng lá trầu:

Lá trầu là vị thuốc dân gian quen thuộc, có công dụng sát trùng tốt. Khi trẻ bị viêm lợi, bố mẹ có thể pha lá trầu với nước sôi theo tỉ lệ 2 lá trầu và 150ml nước. Cho trẻ súc miệng 2 – 3 lần mỗi ngày, duy trì trong khoảng 1 tuần để giúp tình trạng sưng đau giảm.

– Dùng mật ong:

Thành phần trong mật ong có chứa trypsin, catalase,… có công dụng chống oxy hóa và giảm viêm hiệu quả. Thoa trực tiếp mật ong vào phần lợi viêm của trẻ để sát khuẩn. Ngoài ra, bố mẹ cũng có thể pha mật ong với chanh và nước ấm để trẻ súc miệng.

– Nước cốt chanh:

Chanh có hàm lượng vitamin lớn nên với việc chữa viêm lợi, nhiễm trùng nướu mang lại kết quả tốt. Sử dụng lâu dài còn giúp nướu chắc khỏe hơn, loại bỏ vi khuẩn trong khoang miệng. Cách thực hiện đơn giản: hòa tan 1 thìa nước cốt chanh, vài hạt muối với 20ml ấm để có hỗn hợp nước chanh loãng. Dùng tăm bông thấm hỗn hợp rồi thoa vào vùng nướu quanh chân răng bị viêm. Khoảng 5 phút cho bé súc miệng với nước ấm.

Nước mật ong trị viêm lợi

4.2. Dùng thuốc kháng sinh

Các loại nước súc miệng được ưu tiên khi điều trị viêm lợi ở trẻ em. Bạn có thể lựa chọn các loại nước súc miệng có thành phần kháng khuẩn như hexetidine, chlorhexidine, zinc gluconate, chlorine dioxide.

Tuy nhiên nếu nước súc miệng không kiểm soát được tình trạng viêm lợi, các triệu chứng nghiêm trọng hơn thì bác sĩ sẽ chỉ định các loại thuốc chữa viêm lợi như:

– Thuốc kháng sinh: giúp tiêu diệt vi khuẩn và giảm viêm nhiễm. Việc kết hợp giữa spiramycin và metronidazol mang lại hiệu quả điều trị cao, đẩy lùi nhanh chóng các triệu chứng viêm lợi ở trẻ

– Thuốc kháng viêm: gồm diclophenac, ibuprofen và meloxicam, có công dụng kháng viêm, giảm nhanh triệu chứng sưng đỏ và đau nhức nướu

– Thuốc giảm đau: loại thuốc có thành phần chính là paracetamol thường chỉ định để làm giảm cơn đau do viêm lợi

Thuốc giảm đau Paracetamol

4.3. Điều trị viêm lợi tại nha khoa

Khi đưa trẻ đến nha khoa, bác sĩ sẽ thăm khám và đánh giá mức độ của bệnh. Sau đó sẽ cân nhắc thực hiện một trong những biện pháp như sau:

– Lấy cao răng:

Một trong các nguyên nhân gây viêm lợi ở trẻ 3 – 4 tuổi là do vôi răng tích tụ nhiều không được làm sạch. Vì thế, bác sĩ sẽ lấy mảng bám cao răng, loại bỏ nguyên nhân gây bệnh. Sau khi nướu răng được làm sạch, bác sĩ sẽ hướng dẫn cách đánh răng và dùng chỉ nha khoa để vệ sinh răng miệng cho bé tại nhà.

– Phẫu thuật:

Lợi bị viêm nhiễm để lâu sẽ chuyển biến sang viêm nha chu. Khi đó bệnh đã nghiêm trọng hơn, bác sĩ sẽ dựa trên sức khỏe và độ tuổi của trẻ để chỉ định phẫu thuật làm sạch vôi răng ở sâu trong túi nha chu. Quá trình này có thể cần bóc tách nướu. Nhưng bố mẹ có thể yên tâm vì bác sĩ sẽ gây tê khi thực hiện.

– Ghép mô nướu:

Nếu nướu bị nhiễm trùng nghiêm trọng, không điều trị được bác sĩ sẽ tiến hành ghép mô nướu khỏe mạnh từ phần khác phù hợp để đắp vào nướu bị tổn thương. Phương pháp này giúp hạn chế ê buốt răng cho trẻ, đồng thời ngăn chặn biến chứng tiêu xương ổ răng.

– Nhổ răng:

Đây là chỉ định đưa ra trong trường hợp viêm lợi đã diễn biến nặng làm lộ chân răng, viêm tủy. Nhổ răng sẽ giúp làm sạch mủ trong ổ răng. Ba mẹ cần lựa chọn nha khoa uy tín để được bác sĩ chuyên môn điều trị an toàn và hiệu quả.

Điều trị viêm lợi trẻ em tại nha khoa

4.4. Điều trị viêm nướu bằng Đông y

Theo Đông y, viêm nướu là do nhiệt. Do đó để điều trị viêm lợi thì nên sử dụng các bài thuốc kháng viêm, thanh nhiệt, kết hợp với vệ sinh răng miệng. Các bài thuốc chữa viêm lợi phổ biến trong Đông y:

– Bài thuốc 1: sơn thù 12g, hoài sơn 12g, trạch tả 10g, đan bì 10g, chi tử 12g, sinh địa 12g, đại táo 12g, cam thảo 12g. Sắc với nước sạch, một thang mỗi ngày, sắc và uống 3 lần

– Bài thuốc 2: rau rệu phơi khô 50g, chè xanh 30g, rau má 30g, lá đinh lăng 30g. Nấu nước để uống trong ngày

– Bài thuốc 3: nam tục đoạn 16g, rễ cỏ xước 16g, bạch truật 12g, rễ xấu hổ 16g, liên nhục 12g, trần bì 10g, nam hoàng bá 16g, cam thảo 12g. Sắc và uống 3 lần mỗi ngày

– Bài thuốc 4: lá hương nhu 16g, chi tử 12g, rau má 24g, đương quy 12g, hoàng liên 10g, cam thảo 12g, hoàng cầm 10g, đan sâm 16g. Sắc và uống 3 lần mỗi ngày

Tùy theo cơ địa từng người mà thuốc sẽ có tác dụng khác nhau, hiệu quả có thể nhanh hoặc chậm.

5. Biện pháp phòng ngừa trẻ bị viêm lợi

Để trẻ tránh bị sưng nướu, bố mẹ hãy xây dựng chế độ chăm sóc răng miệng và dinh dưỡng khoa học cho trẻ.

5.1. Chế độ ăn uống khoa học

Bố mẹ cần tăng cường bổ canxi và vitamin cho trẻ trong những bữa ăn hàng ngày từ sữa, thực phẩm từ sữa, thịt, xương, tôm, cua, cá,… Đồng thời, bổ sung thêm rau xanh để trẻ có đủ chất. Hạn chế ăn các món ăn vặt, thực phẩm nhiều đường vì đây là đồ ăn có lợi cho sự phát triển của vi khuẩn gây mảng bám.

Bằng cách ăn uống khoa học và đủ chất dinh dưỡng, trẻ sẽ có sức đề kháng tốt để chống lại bệnh vặt.

5.2. Vệ sinh răng miệng

Trẻ cần có thói quen vệ sinh răng miệng ngay khi chưa mọc răng để ngăn chặn vi khuẩn phát triển. Bạn nên chải răng cho bé 2 lần mỗi ngày sau khi ăn, mỗi lần khoảng ba phút để đảm bảo vụn thức ăn thừa, vi khuẩn trong miệng đã được loại bỏ hết.

Ngoài ra, nên dùng bàn chải lông mềm và kem đánh răng có fluor để tăng khả năng làm sạch mảng bám trên răng.

Với trẻ dưới 1 tuổi bố mẹ hãy phòng tránh viêm lợi cho con bằng việc thường xuyên rơ lưỡi.

Vệ sinh răng miệng cho trẻ

5.3. Khám răng định kỳ

Để phát hiện sớm các bệnh lý răng miệng, bố mẹ nên đưa trẻ khám răng định kỳ 4 – 6 tháng/ lần. Đây là việc cần thiết để trẻ có một hàm răng khỏe mạnh và tránh các bệnh lý không mong muốn.

Trong quá trình thăm khám, bác sĩ có thể giúp trẻ lấy cao răng nếu răng của trẻ có nhiều mảng bám. Đồng thời sẽ hướng dẫn bố mẹ cách chăm sóc răng miệng tại nhà cho trẻ để tránh viêm nướu.

Trên đây là những thông tin chi tiết về nguyên nhân, dấu hiệu cũng như cách điều trị bệnh viêm lợi ở trẻ em. Viêm lợi có thể phòng tránh được bằng việc giữ gìn vệ sinh răng miệng. Do đó bạn hãy tập cho bé thói quen vệ sinh răng miệng mỗi ngày, đồng thời hạn chế ăn đồ ngọt để tránh gây hại cho nướu và răng.