Viêm xoang hàm: Phân loại, nguyên nhân và cách điều trị

Viêm xoang hàm xảy ra khi lớp niêm mạc bao phủ xoang hàm viêm nhiễm do nhiều yếu tố. Bệnh sẽ gây ra nhiều phiền toái cho sức khỏe và suy giảm chất lượng cuộc sống. Bài viết sau của Nha khoa Paris sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về nguyên nhân, cách điều trị và phòng tránh hiệu quả viêm xoang hàm.

1. Viêm xoang hàm là gì

Theo bác sĩ nha khoa Đàm Ngọc Trâm, viêm xoang hàm là tình trạng viêm xoang phổ biến, nhiễm trùng ở các túi xoang hàm xung quanh vùng dưới mắt và bên trong hàm khi có sự xâm nhập của vi khuẩn, virus. người bị viêm xoang sẽ có biểu hiện mưng mủ, sưng tấy, phù nề, đau nhức ở lớp niêm mạc bao phủ hốc xoang (1).

Viêm xoang hàm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và tinh thần của người bệnh. Việc chẩn đoán và chữa trị đúng cách sẽ giúp ngăn ngừa biến chứng ở xoang và các vùng lân cận.

Tình trạng viêm xoang hàm

2. Các loại viêm xoang hàm phổ biến

Viêm xoang hàm được chia thành 3 loại là: viêm xoang hàm cấp tính, viêm xoang hàm mãn tính và viêm xoang hàm do bệnh lý về răng (2).

2.1. Viêm xoang hàm cấp tính

Viêm xoang hàm cấp tính thường xuất hiện đột ngột, gây đau đầu, đau mặt, ảnh hưởng đến hốc mắt và hai bên thái dương. Cơn đau trở nên nặng hơn khi cúi đầu hoặc thực hiện các động tác mạnh. Khi ấn tay vào răng nanh sẽ thấy đau và ngứa ran ở hàm.

Người bệnh còn bị chảy nước mũi, ban đầu loãng, sau đó đặc dần, chuyển sang màu vàng, chứa nhiều mủ và có mùi hôi khó chịu. Các triệu chứng thường kéo dài khoảng 6 tuần, nếu không điều trị sẽ chuyển sang giai đoạn mãn tính.

2.2. Viêm xoang hàm mãn tính

Viêm xoang hàm mãn tính xảy ra do biến chứng của viêm mũi xoang, viêm xoang cấp mạn tính hóa hoặc sự hình thành ổ nhiễm khuẩn từ răng. Các biểu hiện như mệt mỏi, đau 2 bên thái dương, chảy mủ màu vàng xanh từ mũi. Cơn đau thường kéo dài và gây nghẹt mũi, có thể xuất hiện các triệu chứng khác như viêm xoang sàng, xoang trán, viêm thị thần kinh, viêm tắc tĩnh mạch xoang, viêm thanh quản, viêm họng, tiêu chảy.

Viêm xoang hàm mãn tính có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời như viêm xương tủy, viêm màng não, viêm tấy hốc mắt và áp xe não.

2.3. Viêm xoang hàm do răng

Khi có bệnh lý về răng như sâu răng, khoan chỉnh hoặc nhổ răng không đúng kỹ thuật, gây tổn thương, gây viêm xoang hàm. Các triệu chứng giống với viêm xoang cấp, bao gồm đau mặt âm ỉ, sốt, mùi thối từ mủ chảy ra từ mũi bên xoang bị viêm.

Các loại viêm xoang hàm phổ biến

3. Vị trí viêm xoang hàm

Viêm xoang hàm có thể ảnh hưởng đến nhiều vị trí khác nhau trong xoang hàm, bao gồm:

– Viêm xoang hàm trái: vi khuẩn chỉ tấn công vào xoang hàm bên trái

– Viêm xoang hàm phải: vi khuẩn chỉ gây viêm ở xoang hàm bên phải

– Viêm xoang hàm trên: vùng xoang hàm phía trên bị viêm, gây đau nhức ở gò má và đỉnh đầu

– Viêm xoang hàm hai bên: cả xoang hàm trái và phải đều bị nhiễm trùng

4. Nguyên nhân gây viêm xoang hàm là gì

Nguyên nhân chính gây ra tình trạng viêm xoang hàm như: nhiễm khuẩn, chấn thương, tắc nghẽn ống dẫn nước mắt, dị ứng, bệnh lý răng miệng, sức đề kháng kém và bệnh lý đường hô hấp.

– Nhiễm khuẩn: vi khuẩn xâm nhập vào túi khí trong xoang hàm qua đường hô hấp hoặc sau thủ thuật nha khoa và phát triển tại hốc xoang gây viêm

– Chấn thương: tai nạn, va đập ở vùng xoang hàm có thể gây viêm xoang hàm

– Tắc nghẽn ống dẫn nước mắt: ống dẫn nước mắt tắc nghẽn làm nước mắt và chất dịch từ xoang hàm tràn ngược ra, gây viêm nhiễm và sưng to

– Dị ứng: người có cơ địa nhạy cảm với thời tiết, môi trường ô nhiễm, dị vật, khói thuốc lá, phấn hoa, mỹ phẩm, lông động vật dễ bị viêm sưng, phù nề

– Bệnh lý về nướu và răng: tình trạng sâu răng, nhiễm trùng răng hoặc nướu, có thể lan rộng và gây ra viêm xoang hàm

– Sức đề kháng kém: cơ thể bị suy nhược, niêm mạc đường hô hấp yếu, hệ thần kinh rối loạn khiến cơ thể không đủ sức để chống lại vi khuẩn cũng là nguyên nhân gây viêm xoang

– Bệnh lý đường hô hấp: tuyến nhầy niêm mạc xoang hoạt động quá mức, hệ thống lông chuyển chất nhầy trong xoang ra hoạt động kém gây viêm xoang

5. Những đối tượng có nguy cơ mắc viêm xoang hàm

Viêm xoang hàm là bệnh lý phổ biến, có thể xảy ra ở bất kỳ ai. Tuy nhiên, những đối tượng có nguy cơ cao mắc viêm xoang hàm là:

– Người đã nhổ răng hoặc phẫu thuật khoang miệng có nguy cơ bị viêm xoang do dị vật có thể rơi hoặc làm tổn thương khoang miệng

– Sâu răng, viêm nha chu, nhiễm trùng răng miệng, nhưng không điều trị triệt để

– Người có cấu trúc xoang hàm sai lệch bẩm sinh hoặc biến dạng sau phẫu thuật

– Người có tiền sử bị viêm mũi dị ứng, viêm xoang hàm hoặc các bệnh liên quan đến răng hàm mặt

Đối tượng có nguy cơ mắc viêm xoang hàm

6. Viêm xoang hàm có nguy hiểm không

Viêm xoang hàm là bệnh lý nguy hiểm, đe dọa đến sức khỏe toàn thân nếu không được điều trị kịp thời. Một số biến chứng người bệnh có thể gặp khi viêm xoang hàm diễn tiến nặng như (3):

– Hô hấp: các bệnh như viêm họng hạt mãn tính, viêm amidan, viêm thanh quản, viêm đa xoang, viêm đường hô hấp dưới, hay viêm thanh quản

– Mắt: xoang hàm có các hốc xoang nằm gần với vị trí hốc mắt, gây ra các vấn đề như giảm thị giác, viêm mô hốc mắt, áp xe túi lệ, áp xe mí mắt, viêm dây thần kinh thị giác,…

– Xương: viêm xoang hàm giai đoạn nặng có thể gây biến chứng tới vùng xương xung quanh xoang. Tê mỏi ở xương hốc mắt và vùng gần xoang hàm. Cơn đau lan rộng đến thái dương, xương trán và đỉnh đầu. Cơ thể cảm thấy mệt mỏi, đau nhức và tê mỏi ở vùng hốc mắt, xương trán, xương đỉnh đầu và xương thái dương

– Nội sọ: gây ra các bệnh như viêm não, viêm màng não, áp xe màng não và viêm tắc tĩnh mạch xương. Đây là những biến chứng nguy hiểm nhất mà người bệnh phải đối mặt

7. Phương pháp chẩn đoán viêm xoang hàm

Để chẩn đoán và đánh giá tình trạng xoang hàm, bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện các phương pháp như: chụp X quang, nội soi mũi và lấy dấu dịch mũi và xoang.

– Chụp X quang: chụp X quang là phương pháp chẩn đoán phổ biến để xác định viêm xoang hàm. Chụp phim cho thấy rõ cấu trúc và tình trạng của các hốc xoang, bao gồm xoang hàm, xoang trán và hốc mũi. Bác sĩ đưa ra đánh giá về mức độ của bệnh

– Nội soi mũi: nội soi mũi, bác sĩ sẽ dùng đầu dò được gắn camera, thâm nhập sâu vào vùng mũi để quan sát bên trong. Camera sẽ cho thấy rõ dịch mủ màu xanh, vàng chảy từ các khe mũi xoang, cũng như tình trạng phù nề, viêm đỏ và xuất tiết ở niêm mạc xung quanh. bác sĩ có thể đưa ra chẩn đoán chính xác về bệnh

– Cấy mẫu dịch mũi và xoang: cấy mẫu dịch mũi và xoang ít khi được thực hiện bởi cấy vi khuẩn chính xác yêu cầu mẫu thu được bằng nội soi xoang hoặc xuyên qua xoang. Cấy vi khuẩn phần dịch mủ chảy qua mũi thường không đủ. Phương pháp này chỉ được thực hiện khi điều trị kháng sinh không hiệu quả hoặc ở những người suy giảm miễn dịch và một số nhiễm khuẩn bệnh viện gây viêm xoang

8. Viêm xoang hàm khi nào cần gặp bác sĩ

Để đảm bảo quá trình điều trị đạt hiệu quả cao và hạn chế biến chứng nguy hiểm, người bệnh nên thăm khám bác sĩ sớm nếu có những dấu hiệu sau:

– Tắc nghẽn mũi và chảy nước mũi liên tục, đặc biệt khi thời tiết thay đổi

– Đau vùng mặt, má và xung quanh hốc mắt

– Đau đầu dữ dội, khu vực xung quanh hốc mắt bị đau

– Sốt nhẹ từ 38.5 – 39 độ C

– Các triệu chứng kéo dài mà không có dấu hiệu giảm bớt

9. Điều trị bệnh viêm xoang hàm

Viêm xoang ở giai đoạn cấp tính có thể điều trị bằng thuốc, còn nếu tình trạng nặng hơn sẽ được chỉ định phẫu thuật và can thiệp ngoại khoa (4).

9.1. Điều trị viêm xoang hàm bằng thuốc

Nhóm thuốc điều trị viêm xoang hàm thường dùng gồm có: thuốc giảm đau kháng viêm, thuốc kháng Histamin, thuốc kháng sinh, thuốc co mạch, thuốc xịt, rửa mũi,… Tùy vào từng triệu chứng, bác sĩ sẽ chỉ định loại thuốc phù hợp nhất.

– Thuốc giảm đau kháng viêm như Ibuprofen, Aspirin, Panadol, Acetaminophen, Naproxen,… làm giảm cơn đau mặt, đau đầu của người bệnh

– Thuốc kháng Histamin giúp cải thiện tình trạng dị ứng, hạn chế triệu chứng viêm xoang, có thể dùng kết hợp thuốc kháng dị ứng, chống phù nề

– Thuốc kháng sinh như Amoxicillin, Doxycycline, Azithromycin,… dành cho người bị nhiễm khuẩn, bệnh mới khởi phát

– Các loại thuốc co mạch như Chlorzoxazone, Naphazoline, Phenylephrine,… giúp giảm bớt sự khó chịu ở tình trạng viêm xoang cấp tính

– Thuốc xịt, rửa mũi hỗ trợ điều trị viêm xoang hàm, có công dụng diệt khuẩn, bảo vệ niêm mạc

Thuốc giảm đau Aspirin

9.2. Điều trị phẫu thuật

Với tình trạng viêm xoang đã tiến triển nặng, khi các phương pháp điều trị khác không còn hiệu quả, bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật để loại bỏ bệnh. Các biện pháp can thiệp ngoại khoa bao gồm:

– Chọc xoang hàm để hút mủ

– Phẫu thuật cắt bỏ Polyp mũi

– Sục rửa xoang bằng thủ thuật Proetz

– Phẫu thuật nội soi chức năng

– Chỉnh hình vách ngăn mũi

– Nhổ bỏ răng viêm và điều trị ổ răng

Phẫu thuật giúp khôi phục sức khỏe nhanh chóng nhưng chi phí cao, có nguy cơ biến chứng và khả năng tái phát bệnh vẫn tồn tại. Người bệnh nên cân nhắc kỹ lưỡng trước khi quyết định phẫu thuật.

9.3. Biện pháp hỗ trợ tại nhà

Khi bệnh ở giai đoạn nhẹ hoặc mới khởi phát, người bệnh có thể áp dụng một số phương pháp chữa trị tại nhà bằng các nguyên liệu tự nhiên sau:

– Xông hơi: dùng lá bưởi, lá hương nhu hoặc tinh dầu sả, bạc hà, bạch đàn đun sôi rồi xông hơi. Thực hiện 5 – 10 phút mỗi lần, hàng ngày để cảm nhận sự cải thiện

– Sử dụng nước muối: pha một thìa muối với một bát nước nguội, rửa mũi bằng cách hít nước muối qua mũi, sau đó nhổ ra. Thực hiện 2 lần/ngày

– Gừng tươi và hành khô: giã nát gừng tươi và hành khô, lấy nước cốt thấm tăm bông, bôi lên mũi. Vệ sinh lại bằng nước muối loãng

– Hạt gấc: nướng 15 – 20 hạt gấc, giã nhỏ và ngâm rượu. Dùng tăm bông chấm rượu gấc, nhẹ nhàng nhỏ vào mũi

– Lá chanh: phơi khô lá chanh, hãm nước sôi 10 phút, dùng nước lá chanh súc miệng hàng ngày

– Nghệ tươi: giã nát nghệ tươi, lấy nước cốt nhỏ vào mũi nhiều lần trong ngày. Kiên trì khoảng một tuần để thấy hiệu quả

10. Cách phòng tránh bệnh viêm xoang hàm

Mỗi người có thể chủ động phòng tránh viêm xoang hàm với chế độ sinh dưỡng và sinh hoạt điều độ hàng ngày như sau:

10.1. Chế độ dinh dưỡng

Chế độ dinh dưỡng được chuyên gia khuyến cáo để phòng tránh viêm xoang hàm là:

– Uống đủ 2 lít nước mỗi ngày, có thể dùng các loại trà, canh rau, nước ép,… để đào thải vi khuẩn, virus có hại

– Tăng cường thực phẩm có lợi cho hệ miễn dịch như hàng tây, tỏi, gừng, các loại rau quả giàu vitamin C như chanh, cam, súp lơ, ổi,…

– Bổ sung thực phẩm giàu vitamin, axit béo omega 3 và kẽm như rau xanh, trái cây, thịt bò, cá hồi,…

– Hạn chế đồ uống có gas, đồ ngọt, cay nóng,… gây kích thích niêm mạc, trào ngược dạ dày

– Không hút thuốc lá, không sử dụng rượu bia hoặc các chất kích thích

– Tránh uống nước đá hoặc nước lạnh, kem,… bởi sẽ khiến niêm mạc hô hấp bị kích thích

Bổ sung thực phẩm giàu vitamin, axit béo omega 3

10.2. Chế độ sinh hoạt

Để phòng ngừa bệnh viêm xoang hàm, bạn cần có chế độ sinh hoạt như sau:

– Tập luyện thể dục thể thao thường xuyên để có sức khỏe thể chất tốt

– Giữ ấm khi thời tiết chuyển lạnh, đeo khẩu trang khi ra ngoài hoặc khi làm việc trong môi trường nhiều khói bụi, độc hại

– Dùng máy phun sương, xông mũi, chườm ấm để làm tăng độ ẩm trong mũi, lưu thông và giảm áp lực tới xoang hàm

– Uống thuốc theo chỉ định của bác sĩ, không tự ý thay thế hoặc ngừng uống thuốc

– Thường xuyên vệ sinh họng, mũi và khoang miệng bằng nước muối sinh lý hoặc dung dịch chuyên dụng

– Vệ sinh cơ thể sạch sẽ hàng ngày, rửa tay bằng xà phòng hoặc nước sát khuẩn

– Tránh các tác nhân gây dị ứng như lông thú cưng, nấm mốc, phấn hoa

– Có lối sống tích cực, ngủ đủ giấc, hạn chế căng thẳng

– Với những người đã mắc bệnh viêm xoang cần tuân thủ quy trình điều trị của bác sĩ, tái khám đúng lịch để tránh bệnh kéo dài

11. Câu hỏi thường gặp về tình trạng viêm xoang hàm

Để giúp bạn nhanh chóng giải quyết các vướng mắc liên quan đến viêm xoang hàm, Nha khoa Paris sẽ giải đáp một số câu hỏi như sau:

11.1. Nên kiêng ăn gì khi bị viêm xoang hàm

Chế độ ăn uống giúp kiểm soát và ngăn ngừa bệnh viêm xoang. Dưới đây là những thực phẩm cần tránh khi bị viêm xoang:

– Tránh thức ăn cay nóng vì sẽ kích thích tiết dịch mũi nhiều hơn

– Hạn chế các loại hải sản có tính hàn như tôm, mực, cua, ốc do chúng có thể làm tăng phản ứng viêm

– Kiêng các loại thực phẩm và đồ uống lạnh như kem, nước đá vì chúng có thể làm cho tình trạng viêm trở nên trầm trọng hơn

– Tránh sữa và các sản phẩm từ sữa vì chúng có thể làm tăng tiết dịch mũi, cản trở hô hấp

11.2. Bệnh viêm xoang hàm có chữa được không

Viêm xoang hàm có thể được điều trị khỏi nếu được phát hiện và điều trị kịp thời. Các phương pháp điều trị bao gồm:

– Dùng thuốc: thuốc kháng sinh, chống viêm, và giảm đau

– Thủ thuật y khoa: chọc hút dịch mủ, phẫu thuật

– Điều trị tại nhà: xông hơi, rửa mũi bằng nước muối

Việc điều trị cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ và có thể kéo dài tùy vào mức độ nghiêm trọng của bệnh.

11.3. Viêm xoang hàm có lây không

Viêm xoang hàm không phải là bệnh lây nhiễm. Nguyên nhân chủ yếu gây ra viêm xoang hàm là do nhiễm trùng từ vi khuẩn, virus hoặc nấm. Các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp trên, chẳng hạn như cảm lạnh hoặc cúm, có thể lây lan và dẫn đến viêm xoang.

11.4. Trồng răng Implant có gây viêm xoang hàm không

Trồng răng Implant có thể gây viêm xoang hàm nếu không thực hiện đúng kỹ thuật hoặc không được chăm sóc cẩn thận sau phẫu thuật. Nguyên nhân bao gồm:

– Kỹ thuật kém: khi đặt trụ Implant quá gần hoặc xâm lấn vào xoang hàm

– Nhiễm trùng sau phẫu thuật: do vệ sinh kém hoặc không tuân thủ chỉ định của bác sĩ

Bài viết đã chia sẻ thông tin chi tiết bệnh viêm xoang hàm. Bệnh lý nếu để lâu sẽ gây ra những biến chứng nguy hiểm đến sức khỏe. Do đó, khi phát hiện những dấu hiệu bất thường, bạn nên đến ngay Nha khoa Paris để được thăm khám và điều trị kịp thời, tránh bệnh tiến triển.