10/03/2025
Tác giả: Nha khoa paris
Viêm xoang hàm là tình trạng viêm nhiễm gây đau nhức, nghẹt mũi, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt hàng ngày. Bạn đang tìm cách nhận biết dấu hiệu viêm xoang hàm hay phương pháp trị tại nhà để giảm khó chịu? Bài viết từ Nha khoa Paris sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân, cách điều trị viêm xoang hàm – từ thuốc đến mẹo dân gian – và phòng tránh hiệu quả, đặc biệt với trường hợp do răng hoặc viêm xoang hàm trái.
Viêm xoang hàm là gì? Theo bác sĩ Đàm Ngọc Trâm, đây là tình trạng viêm nhiễm ở xoang hàm – túi khí nằm dưới mắt và quanh hàm – do vi khuẩn, virus gây ra. Dấu hiệu nhận biết viêm xoang hàm bao gồm đau nhức vùng má, nghẹt mũi, chảy mủ hôi, đôi khi sốt nhẹ. Bệnh có thể xuất hiện ở một bên như viêm xoang hàm trái hoặc cả hai bên, gây mệt mỏi kéo dài nếu không điều trị.(1).
Tình trạng viêm xoang hàm
Viêm xoang hàm được chia thành 3 loại là: viêm xoang hàm cấp tính, viêm xoang hàm mãn tính và viêm xoang hàm do bệnh lý về răng (2).
Viêm xoang hàm cấp tính thường xuất hiện đột ngột, gây đau đầu, đau mặt, ảnh hưởng đến hốc mắt và hai bên thái dương. Cơn đau trở nên nặng hơn khi cúi đầu hoặc thực hiện các động tác mạnh. Khi ấn tay vào răng nanh sẽ thấy đau và ngứa ran ở hàm.
Người bệnh còn bị chảy nước mũi, ban đầu loãng, sau đó đặc dần, chuyển sang màu vàng, chứa nhiều mủ và có mùi hôi khó chịu. Các triệu chứng thường kéo dài khoảng 6 tuần, nếu không điều trị sẽ chuyển sang giai đoạn mãn tính.
Viêm xoang hàm mãn tính xảy ra do biến chứng của viêm mũi xoang, viêm xoang cấp mạn tính hóa hoặc sự hình thành ổ nhiễm khuẩn từ răng. Các biểu hiện như mệt mỏi, đau 2 bên thái dương, chảy mủ màu vàng xanh từ mũi. Cơn đau thường kéo dài và gây nghẹt mũi, có thể xuất hiện các triệu chứng khác như viêm xoang sàng, xoang trán, viêm thị thần kinh, viêm tắc tĩnh mạch xoang, viêm thanh quản, viêm họng, tiêu chảy.
Viêm xoang hàm mãn tính có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời như viêm xương tủy, viêm màng não, viêm tấy hốc mắt và áp xe não.
Viêm xoang hàm do răng thường bắt nguồn từ sâu răng nặng, nhổ răng sai cách hoặc nhiễm trùng lan từ ổ răng, đặc biệt ở răng hàm trên. Triệu chứng điển hình là đau âm ỉ vùng má, mủ chảy từ mũi bên viêm, đôi khi kèm mùi hôi khó chịu.
Các loại viêm xoang hàm phổ biến
Viêm xoang hàm có thể xảy ra ở nhiều vị trí, ảnh hưởng khác nhau đến người bệnh:
– Viêm xoang hàm trái thường gây đau nhức một bên má trái, nghẹt mũi cùng phía, dễ nhầm với đau răng.
– Viêm xoang hàm phải có triệu chứng tương tự nhưng ở bên phải.
– Khi viêm cả hai bên, cảm giác nặng mặt và đau lan lên đỉnh đầu rõ rệt hơn.
– Viêm xoang hàm trên gần mắt có thể kèm áp lực quanh hốc mắt, cần chú ý để tránh biến chứng.
Nguyên nhân chính gây ra tình trạng viêm xoang hàm như: nhiễm khuẩn, chấn thương, tắc nghẽn ống dẫn nước mắt, dị ứng, bệnh lý răng miệng, sức đề kháng kém và bệnh lý đường hô hấp.
– Nhiễm khuẩn: vi khuẩn xâm nhập vào túi khí trong xoang hàm qua đường hô hấp hoặc sau thủ thuật nha khoa và phát triển tại hốc xoang gây viêm
– Chấn thương: tai nạn, va đập ở vùng xoang hàm có thể gây viêm xoang hàm
– Tắc nghẽn ống dẫn nước mắt: ống dẫn nước mắt tắc nghẽn làm nước mắt và chất dịch từ xoang hàm tràn ngược ra, gây viêm nhiễm và sưng to
– Dị ứng: người có cơ địa nhạy cảm với thời tiết, môi trường ô nhiễm, dị vật, khói thuốc lá, phấn hoa, mỹ phẩm, lông động vật dễ bị viêm sưng, phù nề
– Bệnh lý về nướu và răng: tình trạng sâu răng, nhiễm trùng răng hoặc nướu, có thể lan rộng và gây ra viêm xoang hàm
– Sức đề kháng kém: cơ thể bị suy nhược, niêm mạc đường hô hấp yếu, hệ thần kinh rối loạn khiến cơ thể không đủ sức để chống lại vi khuẩn cũng là nguyên nhân gây viêm xoang
– Bệnh lý đường hô hấp: tuyến nhầy niêm mạc xoang hoạt động quá mức, hệ thống lông chuyển chất nhầy trong xoang ra hoạt động kém gây viêm xoang
Viêm xoang hàm là bệnh lý phổ biến, có thể xảy ra ở bất kỳ ai. Tuy nhiên, những đối tượng có nguy cơ cao mắc viêm xoang hàm là:
– Người đã nhổ răng hoặc phẫu thuật khoang miệng có nguy cơ bị viêm xoang do dị vật có thể rơi hoặc làm tổn thương khoang miệng
– Sâu răng, viêm nha chu, nhiễm trùng răng miệng, nhưng không điều trị triệt để
– Người có cấu trúc xoang hàm sai lệch bẩm sinh hoặc biến dạng sau phẫu thuật
– Người có tiền sử bị viêm mũi dị ứng, viêm xoang hàm hoặc các bệnh liên quan đến răng hàm mặt
Đối tượng có nguy cơ mắc viêm xoang hàm
Viêm xoang hàm là bệnh lý nguy hiểm, đe dọa đến sức khỏe toàn thân nếu không được điều trị kịp thời. Một số biến chứng người bệnh có thể gặp khi viêm xoang hàm diễn tiến nặng như (3):
– Hô hấp: các bệnh như viêm họng hạt mãn tính, viêm amidan, viêm thanh quản, viêm đa xoang, viêm đường hô hấp dưới, hay viêm thanh quản
– Mắt: xoang hàm có các hốc xoang nằm gần với vị trí hốc mắt, gây ra các vấn đề như giảm thị giác, viêm mô hốc mắt, áp xe túi lệ, áp xe mí mắt, viêm dây thần kinh thị giác,…
– Xương: viêm xoang hàm giai đoạn nặng có thể gây biến chứng tới vùng xương xung quanh xoang. Tê mỏi ở xương hốc mắt và vùng gần xoang hàm. Cơn đau lan rộng đến thái dương, xương trán và đỉnh đầu. Cơ thể cảm thấy mệt mỏi, đau nhức và tê mỏi ở vùng hốc mắt, xương trán, xương đỉnh đầu và xương thái dương
– Nội sọ: gây ra các bệnh như viêm não, viêm màng não, áp xe màng não và viêm tắc tĩnh mạch xương. Đây là những biến chứng nguy hiểm nhất mà người bệnh phải đối mặt
Để chẩn đoán viêm xoang hàm, bác sĩ thường dùng:
– Nội soi mũi để quan sát dịch mủ, niêm mạc viêm đỏ, hoặc chụp X-quang để xem hình ảnh viêm xoang hàm – thường cho thấy vùng xoang mờ đục do mủ tích tụ.
– Cấy dịch mũi hiếm khi cần thiết, chỉ áp dụng khi điều trị không hiệu quả. Người bệnh không cần lo lắng về quy trình này, nhưng nên đến nha khoa khi triệu chứng kéo dài.
Để đảm bảo quá trình điều trị đạt hiệu quả cao và hạn chế biến chứng nguy hiểm, người bệnh nên thăm khám bác sĩ sớm nếu có những dấu hiệu sau:
– Tắc nghẽn mũi và chảy nước mũi liên tục, đặc biệt khi thời tiết thay đổi
– Đau vùng mặt, má và xung quanh hốc mắt
– Đau đầu dữ dội, khu vực xung quanh hốc mắt bị đau
– Sốt nhẹ từ 38.5 – 39 độ C
– Các triệu chứng kéo dài mà không có dấu hiệu giảm bớt
Viêm xoang ở giai đoạn cấp tính có thể điều trị bằng thuốc, còn nếu tình trạng nặng hơn sẽ được chỉ định phẫu thuật và can thiệp ngoại khoa (4).
Thuốc điều trị viêm xoang hàm phổ biến như Amoxicillin (kháng sinh), Ibuprofen (giảm đau), hoặc Naphazoline (co mạch) được bác sĩ kê tùy mức độ. Người bệnh cần tuân thủ liều lượng để tránh kháng thuốc.
Thuốc giảm đau Aspirin
Với tình trạng viêm xoang đã tiến triển nặng, khi các phương pháp điều trị khác không còn hiệu quả, bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật để loại bỏ bệnh. Các biện pháp can thiệp ngoại khoa bao gồm:
– Chọc xoang hàm để hút mủ
– Phẫu thuật cắt bỏ Polyp mũi
– Sục rửa xoang bằng thủ thuật Proetz
– Phẫu thuật nội soi chức năng
– Chỉnh hình vách ngăn mũi
– Nhổ bỏ răng viêm và điều trị ổ răng
Phẫu thuật giúp khôi phục sức khỏe nhanh chóng nhưng chi phí cao, có nguy cơ biến chứng và khả năng tái phát bệnh vẫn tồn tại. Người bệnh nên cân nhắc kỹ lưỡng trước khi quyết định phẫu thuật.
Khi bệnh ở giai đoạn nhẹ hoặc mới khởi phát, người bệnh có thể áp dụng một số phương pháp chữa trị tại nhà bằng các nguyên liệu tự nhiên sau:
– Xông hơi: dùng lá bưởi, lá hương nhu hoặc tinh dầu sả, bạc hà, bạch đàn đun sôi rồi xông hơi. Thực hiện 5 – 10 phút mỗi lần, hàng ngày để cảm nhận sự cải thiện
– Sử dụng nước muối: pha một thìa muối với một bát nước nguội, rửa mũi bằng cách hít nước muối qua mũi, sau đó nhổ ra. Thực hiện 2 lần/ngày
– Gừng tươi và hành khô: giã nát gừng tươi và hành khô, lấy nước cốt thấm tăm bông, bôi lên mũi. Vệ sinh lại bằng nước muối loãng
Mỗi người có thể chủ động phòng tránh viêm xoang hàm với chế độ sinh dưỡng và sinh hoạt điều độ hàng ngày như sau:
Chế độ dinh dưỡng được chuyên gia khuyến cáo để phòng tránh viêm xoang hàm là:
– Uống đủ 2 lít nước mỗi ngày, có thể dùng các loại trà, canh rau, nước ép,… để đào thải vi khuẩn, virus có hại
– Tăng cường thực phẩm có lợi cho hệ miễn dịch như hàng tây, tỏi, gừng, các loại rau quả giàu vitamin C như chanh, cam, súp lơ, ổi,…
– Bổ sung thực phẩm giàu vitamin, axit béo omega 3 và kẽm như rau xanh, trái cây, thịt bò, cá hồi,…
– Hạn chế đồ uống có gas, đồ ngọt, cay nóng,… gây kích thích niêm mạc, trào ngược dạ dày
– Không hút thuốc lá, không sử dụng rượu bia hoặc các chất kích thích
– Tránh uống nước đá hoặc nước lạnh, kem,… bởi sẽ khiến niêm mạc hô hấp bị kích thích
Bổ sung thực phẩm giàu vitamin, axit béo omega 3
Để phòng ngừa bệnh viêm xoang hàm, bạn cần có chế độ sinh hoạt như sau:
– Tập luyện thể dục thể thao thường xuyên để có sức khỏe thể chất tốt
– Giữ ấm khi thời tiết chuyển lạnh, đeo khẩu trang khi ra ngoài hoặc khi làm việc trong môi trường nhiều khói bụi, độc hại
– Dùng máy phun sương, xông mũi, chườm ấm để làm tăng độ ẩm trong mũi, lưu thông và giảm áp lực tới xoang hàm
– Uống thuốc theo chỉ định của bác sĩ, không tự ý thay thế hoặc ngừng uống thuốc
– Thường xuyên vệ sinh họng, mũi và khoang miệng bằng nước muối sinh lý hoặc dung dịch chuyên dụng
– Vệ sinh cơ thể sạch sẽ hàng ngày, rửa tay bằng xà phòng hoặc nước sát khuẩn
– Tránh các tác nhân gây dị ứng như lông thú cưng, nấm mốc, phấn hoa
– Có lối sống tích cực, ngủ đủ giấc, hạn chế căng thẳng
– Với những người đã mắc bệnh viêm xoang cần tuân thủ quy trình điều trị của bác sĩ, tái khám đúng lịch để tránh bệnh kéo dài
Để giúp bạn nhanh chóng giải quyết các vướng mắc liên quan đến viêm xoang hàm, Nha khoa Paris sẽ giải đáp một số câu hỏi như sau:
Chế độ ăn uống giúp kiểm soát và ngăn ngừa bệnh viêm xoang. Dưới đây là những thực phẩm cần tránh khi bị viêm xoang:
– Tránh thức ăn cay nóng vì sẽ kích thích tiết dịch mũi nhiều hơn
– Hạn chế các loại hải sản có tính hàn như tôm, mực, cua, ốc do chúng có thể làm tăng phản ứng viêm
– Kiêng các loại thực phẩm và đồ uống lạnh như kem, nước đá vì chúng có thể làm cho tình trạng viêm trở nên trầm trọng hơn
– Tránh sữa và các sản phẩm từ sữa vì chúng có thể làm tăng tiết dịch mũi, cản trở hô hấp
Viêm xoang hàm có thể được điều trị khỏi nếu được phát hiện và điều trị kịp thời. Các phương pháp điều trị bao gồm:
– Dùng thuốc: thuốc kháng sinh, chống viêm, và giảm đau
– Thủ thuật y khoa: chọc hút dịch mủ, phẫu thuật
– Điều trị tại nhà: xông hơi, rửa mũi bằng nước muối
Việc điều trị cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ và có thể kéo dài tùy vào mức độ nghiêm trọng của bệnh.
Viêm xoang hàm không phải là bệnh lây nhiễm. Nguyên nhân chủ yếu gây ra viêm xoang hàm là do nhiễm trùng từ vi khuẩn, virus hoặc nấm. Các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp trên, chẳng hạn như cảm lạnh hoặc cúm, có thể lây lan và dẫn đến viêm xoang.
Trồng răng Implant có thể gây viêm xoang hàm nếu không thực hiện đúng kỹ thuật hoặc không được chăm sóc cẩn thận sau phẫu thuật. Nguyên nhân bao gồm:
– Kỹ thuật kém: khi đặt trụ Implant quá gần hoặc xâm lấn vào xoang hàm
– Nhiễm trùng sau phẫu thuật: do vệ sinh kém hoặc không tuân thủ chỉ định của bác sĩ
Dấu hiệu nhận biết viêm xoang hàm bao gồm đau nhức vùng má, nghẹt mũi một hoặc hai bên, chảy mủ vàng/xanh hôi, đôi khi sốt nhẹ. Viêm do răng thường kèm đau răng hàm trên, cần chú ý để phân biệt với cảm lạnh thông thường.
Bài viết đã chia sẻ thông tin chi tiết bệnh viêm xoang hàm. Bệnh lý nếu để lâu sẽ gây ra những biến chứng nguy hiểm đến sức khỏe. Do đó, khi phát hiện những dấu hiệu bất thường, bạn nên đến ngay Nha khoa Paris để được thăm khám và điều trị kịp thời, tránh bệnh tiến triển.
Lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo và tra cứu, không thay thế cho việc thăm khám, chẩn đoán hoặc điều trị khoa. Vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ, nha sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể Xem thêm
Tiến sĩ - Bác sĩ nha khoa Đàm Ngọc Trâm
Đã kiểm duyệt nội dung
Tiến sĩ - Bác sĩ nha khoa Đàm Ngọc Trâm Phó trưởng Bộ môn Phục hình Răng Hàm Mặt tại Viện đào tạo răng hàm mặt – Đại học Y Hà Nội. Tiến sĩ, Bác sĩ Đàm Ngọc Trâm. Giám đốc Hệ thống chuỗi Nha khoa Paris. Bác sĩ nổi danh với hơn 20 năm kinh nghiệm, đảm nhiệm cả vai trò giảng dạy, quản lý và trực tiếp điều trị.
Nhập thông tin của bạn
×