Tục nhuộm răng đen có ý nghĩa gì? Cách nhuộm như thế nào?

Tục nhuộm răng đen đã từng rất phổ biến ở Việt Nam. Quan niệm cho răng hàm răng đen bóng tạo nên sự chỉn chu quý phái, là chuẩn mực của cái đẹp. Người xưa nhuộm răng đen qua 3 công đoạn: 1. mài men răng bằng chanh hoặc rượu trắng. 2. Phết nhựa cánh kiến đến khi răng đỏ. 3. Bôi phèn đen và nhựa cánh kiến đến khi răng đen hoàn toàn.

1/ Lịch sử phong tục nhuộm răng đen trên thế giới

Bạn có biết, tục nhuộm răng đen không chỉ có ở Việt Nam mà còn là phong tục của nhiều quốc gia khác trên thế giới như Nhật Bản, Trung Quốc, Malaysia…

1.1/ Tại Việt Nam

Cho đến nay chưa ai biết tục nhuộm răng đen của người Việt có từ bao giờ. Có nhiều tài liệu cho rằng tục này bắt nguồn từ thời nhà Chu, tuy nhiên ý kiến này chưa được công nhận.

Bởi trong cuốn Đại Việt Sử Ký toàn thư thì không ghề có bất kỳ ghi chép nào liên quan tới việc nhuộm răng này. Mà trong đó chỉ có nhắc tới việc xăm mình và ăn trầu.

Thêm vào đó trong trang 48, tập 1 cuốn Lịch Sử Việt Nam người ta có nhắc tới việc người Việt từ thời Hùng Vương đã ăn trầu nhuộm răng.

Và ngay trong bài Hịch Xuất Quân của vua Quang Trung cũng có xuất hiện vài câu thơ nói về tục này

Vì thế, người ta đang tạm coi phong tục nhuộm đen răng có lẽ từ tận thời Văn Lang hoặc chí ít phải trước thế kỷ XVIII.

Trước khi Việt Nam bị phương Tây xâm chiếm thì tục này vẫn rất phổ biến. Sự giao thoa đã thay đổi lối suy nghĩ của lớp trẻ nên khiến tục nhuộm đen răng dần biến mất.

1.2/ Tại Nhật Bản

Cũng giống như Việt Nam, chính bản thân người Nhật cũng không biết tục nhuộm đen răng của họ có từ bao giờ. Thậm chí nhiều bạn trẻ ngày nay còn tỏ ra lạ lẫm khi nghe tới thuật ngữ Ohaguro (nhuộm răng)

Tuy nhiên, theo vài ghi chép đáng tin cậy, tục nhuộm đen răng này vẫn phổ biến ở Nhật Bản vào những năm 794 – 1192 (Thời Heian)

Người Nhật nhuộm răng đen

Bên cạnh đó, dựa vào một số bằng chứng khảo cổ thì người Nhật đã nhuộm răng đen từ thời Kofun (từ năm 250 đến 538).

Sau này, đến năm 1870 triều đình Nhật Bản cấm tục nhuộm răng và tục này dẫn biến mất.

Tuy nhiên, nếu đến các “xóm làng chơi” thỉnh thoảng bạn vẫn sẽ gặp những người phụ nữ múa hát ở đây nhuộm răng đen.

2/ Nhuộm răng đen để làm gì? Có ý nghĩa gì?

Mặc dù nhuộm răng đen ảnh hưởng tới thẩm mỹ khá nhiều. Tuy nhiên, mỗi quốc gia sẽ có những ý nghĩa khác nhau.

2.1/ Ý nghĩa tục nhuộm đen răng của người Việt

Với người Việt, phong tục nhuộm răng đen vừa có tác dụng bảo vệ răng khỏi con sâu răng, vừa mang ý nghĩa đánh dấu tuổi trưởng thành và cũng thể hiện sự tự tôn dân tộc.

Xã hội thời xưa thường chỉ đánh giá vẻ bề ngoài, không soi xét tư cách quá nhiều. Họ cho rằng chỉ những người trưởng thành, đàng hoàng,.. mới nhuộm răng đen.

Nhuộm răng đen là quy luật bất thành văn trong xã hội

Do vậy, những người không nhuộm sẽ được coi là dị biệt, khác người, không đứng đắn. Thậm chí còn có câu nói “răng trắng như răng chó” mang ý nghĩa chửi ngầm.

Ngài ra, việc nhuộm răng đen thời xưa của người Việt cũng là để phân biệt với người Tàu. Từ bậc vua chúa cho tới dân đen tất cả đều thực hiện nhuộm răng.

2.2/ Ý nghĩa tục nhuộm răng của người Nhật Bản

Tục nhuộm răng của người Nhật ban đầu thường thấy ở phụ nữ. Ngoài tác dụng bảo vệ răng thì đó còn là dấu hiệu nhận biết phụ nữ đã có chồng.

Sau này khi những người đàn ông nhận ra tác dụng bảo vệ răng của việc nhuộm răng thì họ cũng dần làm theo. Phong tục này kéo dài cho tới thời Edo mới chấm dứt.

Sau này tục này lại thường xuất hiện ở phụ nữ có gia đình, đàn ông quý tộc, gái mại dâm và những người phụ nữ làm nghệ thuật.

Ở những vùng quê thì người ta thường chỉ nhuộm răng vào những dịp cưới hỏi, ma chay.

Sau này, đến năm 1870 triều đình Nhật Bản cấm tục nhuộm răng và tục này dẫn biến mất.

Tuy nhiên, nếu đến các “phố đèn đỏ” thỉnh thoảng bạn vẫn sẽ gặp những geisha múa hát ở đây nhuộm răng đen.

3/ Cách nhuộm răng đen của người Việt

Mỗi nước, mỗi dân tộc lại có quan niệm thẩm mỹ, sức khỏe răng miệng cũng như cách nhuộm răng khác nhau.

Hãy cùng tìm hiểu 2 cách nhuộm răng của người Thái và người Kinh xem họ có sự khác biệt như thế nào nhé.

3.1/ Người Thái (Tày) nhuộm răng đen như thế nào?

Người Thái nhuộm răng đen bằng những nguyên liệu tự nhiên có thể lấy được trong rừng và những cây được trồng ngay trong vườn.

Nguyên liệu để nhuộm răng đen chỉ gồm quả mè và bồ hóng.

Muốn có được màu đen bóng của răng thì cần chuẩn bị nguyên liệu trong khoảng 8 – 10 ngày và phải pha chế theo đúng tỉ lệ sau:

Bước 1: Chuẩn bị quả mè non có độ chát, dính răng, sau đó đồ lên, bóc lấy vỏ.

Bước 2: Giã nhỏ vỏ mè rồi phơi lên các vật dụng bằng sắt như cuốc, xẻng để chúng đen bóng hơn.

Bước 3: Sau khi vỏ mè khô thì ngâm nước cho mềm rồi bọc lại bằng lá chuối khô.

Bước 4: Nướng và giã nhỏ lại 1 lần nữa thành bột mịn.

Bước 5: Trộn bồ hóng (cạo trên ống nữa ở gác bếp) với vỏ mè thành một hỗn hợp sền sệt rồi đó bôi lên răng.

Bước 6: Giữ nguyên hỗn hợp này qua đêm. Thực hiện liên tục 3 – 5 đêm cho tới khi đạt màu ưng ý.

Người dân tộc Thái nhuộm răng

Mỗi lần thực hiện nhuộm răng như vậy bạn sẽ thấy cảm giác đau nhức, ê buốt răng. Muốn có màu đen như ý muốn thì khoảng 3 tháng sẽ cần nhuộm lại 1 lần.

Đăng ký chuyên gia tư vấn ngay hôm nay

3.2/ Kỹ thuật nhuộm đen răng của người Kinh

Quy trình nhuộm răng của người Kinh cũng giống với người dân tộc Tày, nhưng có sự khác biệt về nguyên liệu dùng để nhuộm.

Đó là người kinh dùng bột nhựa cánh kiến, nước cốt chanh và nhựa của gáo dừa.

Cách thực hiện được chia theo các bước như sau:

Bước 1: Chuẩn bị

3 Ngày đầu tiên: Dùng vỏ cau khô trộn với bột muối và bột than mỗi khi làm sạch răng (chải răng, xỉa răng,..)

Trước ngày nhuộm 1 ngày: Lấy nước chanh hòa với rượu trắng, sử dụng hỗn hợp này để ngậm hoặc súc miệng. Việc này nhằm mục đich khiến men răng mòn bớt đi, tăng hiệu quả thuốc nhuộm.

Vỏ cau khô làm sạch răng

Do một phần men răng bị loại bỏ nên bước này thường đem lại cảm giác đau đớn cho người nhuộm. Cảm giác như răng bị lung lay, nhức, ê buốt.

Không chỉ răng mà còn miệng, môi, lưỡi vòm họng còn sưng và ê buốt.

Bước 2: Nhuộm răng

Thuốc nhuộm được pha chế từ 7-10 ngày trước đó theo 1 tỉ lệ nhất định. Sau đó, lấy hỗn hợp này cho vào lá chuối hoặc lá dừa và áp lên vùng răng cần nhuộm (cả 2 hàm răng).

Thời điểm để nhuộm thích hợp nhất là sau bữa tối sẽ nhuộm 1 lần. Đến nửa đêm thì thay 1 lớp thuốc nhuộm khác và để đến sáng.

Sáng hôm sau thì người nhuộm phải súc miệng bằng nước mắm để loại bỏ bớt chất độc từ thuốc còn sót lại trên răng.

Nguyên liệu nhựa cánh kiến nhuộm răng

Điều khó khăn nhất trong quá trình nhuộm răng đó là người nhuộm phải ngậm chặt miệng để tránh tình trạng thuốc nhuộm không đều.

Ngoài ra trong khoảng thời gian này, người nhuộm không được nhai thực phẩm mà chỉ được nuốt chửng.

Bước 3: Nhuộm đen & đánh bóng

Khi răng chuyển sang màu đỏ già như màu cánh kiến, người ta sẽ phết hỗn hợp bào chế từ phèn đen và nhựa cánh kiến lên răng. Đây chính là bước nhuộm đen cho răng.

Tiếp đó người ta nấu nhựa của gáo dừa trên lửa lớn. Sử dụng chất nhựa chảy ra này bồi lên răng để đánh bóng răng.

Cố định nhuộm răng bằng nhựa gáo dừa

Phương pháp nhuộm răng đen này có thể giữ được 20 tới 30 năm tùy vào cách chăm sóc.

Tuy nhiên, để lúc nào răng cũng đen bóng thì mỗi năm nên nhuộm lại 1 lần. Nếu không màu răng sẽ phai nhạt, loang lổ mà dân gian thường gọi là “răng cải mả”

4/ Tại sao ngày nay phong tục nhuộm răng đen không còn phổ biến?

Vào những năm 1862, thì nên văn minh phương Tây bắt đầu xâm nhập vào Việt Nam mạnh mẽ. Đây là khoảng thời gian đánh dấu sự lụi tàn của tục răng đen.

Lúc này những người phụ nữ răng đen Việt Nam bắt đầu cạo trắng răng để thể hiện tư tưởng mới, con người mới.

Họ cho rằng để răng đen sẽ là người cổ hủ, kém văn minh và mãi sống trong những tháng ngày kém cỏi.

Bên cạnh đó, khi tiếp xúc lâu với phụ nữ phương Tây răng trắng, dần dần người Việt Nam thay đổi tư tưởng và cảm thấy răng trắng trông đẹp hơn, thẩm mỹ hơn.

Chính vì những suy nghĩ đó nên tục răng đen đã dần mai một và biến mất từ đó. Đến nay chúng ta thường chỉ thấy các cụ cao tuổi để răng đen mà thôi.

Ngày nay, một hàm răng trắng sáng mới tiêu chuẩn cho cái đẹp. Và kỹ thuật tẩy trắng răng hoặc bọc răng sứ đang là một giải pháp “cứu cánh” cho những người bị răng xỉn màu, ố vàng hoặc bị đen.

Răng trắng sáng tiêu chuẩn mới của xã hội

Vừa rồi là một vài chia sẻ về tục nhuộm răng đen của người Việt xưa. Dù đã đi vào dĩ vãng, nhưng đó cũng là nét độc đáo trong bản sắc dân tộc, ăn sâu vào trong tiềm thức và tâm hồn, để đời sau còn nhớ mãi.