Dây cung niềng răng: Phân loại, tác dụng và câu hỏi thường gặp

Dây cung niềng răng là khí cụ không thể “vắng mặt” trong kỹ thuật chỉnh nha bằng mắc cài mà chúng ta vẫn thường biết đến. Hiện tại đang có 5 loại dây cung được sử dụng phổ biến là dây hợp kim kim loại quý, Stainless Steel, Titan – Beta (TMA), Cobalt – Chromium và Niken – titan (Niti).

1. Các loại dây cung niềng răng

Dây cung niềng răng là một dụng cụ quan trọng trong quá trình điều trị chỉnh nha bằng mắc cài. Chúng được sử dụng để áp dụng lực và tạo ra sự thay đổi vị trí của răng và hàm. Dây cung thường có dạng dài và mảnh, và được gắn cố định với mắc cài trên răng.

Hiện nay, có nhiều loại dây cung khác nhau được sử dụng trong điều trị chỉnh nha, như:

– Dây cung hợp kim loại quý

– Dây cung Stainless Steel (thép không gỉ)

– Dây cung Cobalt – Chromium

– Dây cung Niken – Titan (Niti)

– Dây cung Titan – Beta (TMA)

1.1. Dây cung chỉnh nha hợp kim kim loại quý

Đây là loại dây cung chỉnh nha có khả năng chống ăn mòn tốt, cùng độ dẻo và độ đàn hồi cao. Tuy nhiên, chúng lại có một nhược điểm lớn đó là chi phí có phần đắt đỏ.

Thành phần chính của dây làm bằng kim loại quý sẽ là vàng (55 – 65%), bạch kim (5 – 10%), Palladi (5 – 10%), đồng (11 – 18%) và Niken (1 – 2%).

Các kim loại quý như vàng, bạch kim, bạc đã được sử dụng trong ngành nha khoa từ năm 1887 bởi nhà khoa học Edward Angle.

Dây cung chỉnh nha hợp kim kim loại quý

1.2. Dây cung Stainless Steel (thép không gỉ)

Dây cung Stainless Steel hay còn được gọi là dây cung niềng răng thép không gỉ. Đây là dòng sản phẩm đã được ra tung ra thị trường vào năm 1929.

Thép không gỉ là vật liệu đầu tiên dùng để thay thế cho dây cung hợp kim quý trong chỉnh nha, nhằm khắc phục nhược điểm về mặt chi phí.

Hợp kim thép có chi phí rẻ hơn rất nhiều so với kim loại quý. Chúng cũng có độ cứng, chống ăn mòn và độ dẻo cao nên dễ dàng chế tạo các dụng cụ chỉnh nha phức tạp.

Các hợp kim thép không gỉ thuộc loại austenitic “18-8” có chứa Chromium (chiếm 17 – 25%), Niken (chiếm 8 – 25%) và Carbon (chiếm 1 – 2%).

Điều đặc biệt là dây cung Stainless Steel có đến 3 dòng khác nhau.

– Dây cung 3 sợi twist: Tạo ra điều kiện thuận lợi trong quá trình hình thành hàm cố định. Thêm vào đó, chúng còn có hệ thống lò xo nên được các bác sĩ nha khoa đánh giá là phù hợp với cả những trường hợp chỉnh nha sớm.

– Dây cung 6 sợi: Đây là dòng sản phẩm có khả năng chịu được lực uốn cong ở mức độ cao.

– Dây cung nhiều sợi: Giúp hệ thống mắc cài hoạt động được một cách linh hoạt, hạn chế tình trạng tổn thương răng.

Dây cung Stainless Steel (thép không gỉ)

1.3. Dây cung niềng răng Cobalt – Chromium

Dây cung niềng răng Cobalt – Chromium đã bắt đầu được sử dụng từ những năm 1950. Thành phần cấu tạo của chúng bao gồm coban (40%), crom (20%), sắt (16%) và niken (15%).

Loại dây cung chỉnh nha trên có lực kéo mạnh nhưng độ cứng tương đối yếu, nên không thể điều trị các ca chỉnh nha phức tạp.

Vì vậy, dây cung chỉnh nha Cobalt – Chromium hiện tại ít được sử dụng trong quá trình chỉnh nha hơn so với các dòng khác.

1.4. Dây cung Niken – titan (Niti)

Đây là loại dây cung chỉnh nha được nghiên cứu và phát triển bởi nhà khoa học William F.Buehler vào năm 1960.

Kể từ khi được giới thiệu ra thị trường cho tới thời điểm hiện tại, dây cung Niken – titan hay còn được gọi là dây cung Niti vẫn là loại được sử dụng phổ biến nhất trong hầu hết các phương pháp niềng răng mắc cài.

Với thành phần bao gồm 55% Niken và 45% Titanium nên dây cung Niti có độ độ dẻo và độ đàn hồi rất cao.

Dây cung Niken – titan (Niti)

1.5. Dây cung Titan – Beta (TMA)

Thành phần cấu tạo của dây cung Titan – Beta (TMA) bao gồm Titanium (chiếm 79%), Molypden (11%), Zirconium (6%) và Tin (4%). Sản phẩm còn có tên gọi thương mại là hợp kim TMA hoặc Titanium – Molybdenum.

Đây là một loại dây cung có thể tăng giảm chiều dài linh hoạt trong quá trình nắn chỉnh răng, giúp mang lại hiệu quả tương đối tốt.

2. Tác dụng của dây cung trong niềng răng

Như đã đề cập đến ngay từ đầu, dây cung chỉnh nha có vai trò đặc biệt quan trọng trong quá trình niềng răng mắc cài của bất kỳ ai.

Hơn thế, tùy vào từng giai đoạn san đều răng, đóng khoảng hay chỉnh khớp cắn và duy trì thì chúng lại có những công dụng nhất định.

2.1. Giai đoạn san đều răng

Tác dụng của dây cung chỉnh nha trong giai đoạn san đều răng chính là điều chỉnh các răng về đúng vị trí trên cung hàm, tạo tiền đề thuận lợi để tiến hành các bước sau.

Dây được sử dụng trong giai đoạn trên đòi hỏi chúng phải có độ cứng thấp, độ đàn hồi cao và loại lý tưởng để sử dụng trong giai đoạn điều trị san đều răng là dây cung Niti.

Để thực hiện tốt mục tiêu căn chỉnh răng đều trên cung hàm, bác sĩ sẽ thường sử dụng dây cung niềng răng có kích thước là 0.014 và 0.016.

2.2. Giai đoạn đóng khoảng trong niềng răng

Đây được xem là giai đoạn quan trọng hàng đầu trong suốt quá trình niềng răng của bạn. Bởi bạn có thể nhận thấy được sự cải thiện rất rõ rệt ở hàm răng cũng như khuôn mặt của mình.

Trong giai đoạn tiếp theo, dây cung sẽ có tác dụng điều chỉnh răng ở vùng phía trước và sự chênh lệch giữa hai hàm.

Thường thì vào giai đoạn tiếp theo bác sĩ sẽ sử dụng dây cung Stainless Steel (dây thép không gỉ) trong vòng 4 – 8 tháng, với kích thước là 0.016 x 0.025 và 0.019 x 0.025.

2.3. Giai đoạn chỉnh khớp cắn và duy trì

Đây cũng là giai đoạn quyết định trực tiếp đến chức năng và sự tái phát sau khi niềng răng. Những vấn đề như khớp cắn hở, lệch đường giữa… cũng đều được giải quyết triệt để.

Do đó, vai trò của dây cung niềng răng sẽ là điều chỉnh lại những sai lệch cuối cùng và duy trì kết quả ổn định.

Nếu hai giai đoạn trên tiến triển tốt thì ở giai đoạn hoàn thiện sau cùng chỉ mất khoảng 2 – 8 tuần để chỉnh khớp cắn. Dây cung Niti kích cỡ 0.019 x 0.025 thường được bác sĩ sử dụng nhiều hơn cả ở giai đoạn chỉnh khớp cắn và duy trì.

Tác dụng của dây cung trong niềng răng

3. Các câu hỏi thường gặp với dây cung chỉnh nha

Tuy rằng là một khí cụ chỉnh nha rất quen thuộc, nhưng không phải ai cũng hiểu rõ về dây cung niềng răng. Điển hình là đối với các vấn đề như kích thước, khi bị đứt dây cung thì phải làm sao, bao lâu nên thay 1 lần…

3.1. Kích thước dây cung chỉnh nha bao nhiêu

Kích thước dây cung chỉnh nha rất đa dạng nhằm đáp ứng tối ưu về nhu cầu sử dụng.

Hơn thế, bác sĩ Hoàng Thị Thu Hiền (Nha Khoa Paris Hà Nội) cũng cho biết thêm, tùy vào thời gian điều trị cũng như từng giai đoạn các bác sĩ sẽ thay dây cung lớn hay nhỏ, dạng tròn, vuông hoặc chữ nhật có kích thước phù hợp nhất cho từng khách hàng.

+ Kích thước dây tròn: 0.012; 0.014; 0.016; 0.018

+ Kích thước dây tiết diện (vuông, chữ nhật): 0.016×0.016; 0.016×0.022; 0.017×0.022; 0.017×0.025; 0.018×0.022; 0.018×0.025; 0.019×0.025

Kích thước dây cung chỉnh nha rất đa dạng

 3.2. Đứt dây cung niềng răng phải làm sao

Trên thực tế thì tình trạng dây cung chỉnh nha bị đứt rất hiếm khi xảy ra. Vì chúng được sản xuất bằng các vật liệu có độ bền cao.

Do đó, dây cung bị đứt chỉ xảy ra khi chịu phải lực tác động rất lớn. Trong trường hợp như vậy bạn cần đến phòng khám để được bác sĩ kiểm tra và thay thế dây cung mới càng sớm càng tốt. Bởi nếu để lâu sẽ ảnh hưởng đến quá trình nắn chỉnh răng.

3.3. Bị tuột dây cung khi niềng răng thì nên làm gì

Trong những tháng đầu tiên khi niềng răng mắc cài, răng sẽ dịch chuyển nhanh và có thể khiến dây cung bị tuột ra.

Nếu như gặp phải tình trạng trên bạn hãy xử lý nhanh bằng cách bôi sáp nha khoa để cố định tạm thời dây cung.

Sau đó hãy sắp xếp thời gian cũng như công việc của mình để tới phòng khám nha, bác sĩ sẽ xử lý và khắc phục lại.

3.4. Thay dây cung niềng răng bao lâu 1 lần

Thời gian trung bình thay dây cung chỉnh nha là từ 1 – 2 tháng/lần. Tuy nhiên, đây không phải là một mốc thời gian cố định hay ai cũng giống ai.

Theo đó, thời gian thay dây cung còn phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố khác nhau như mức độ sai lệch của răng, tay nghề của bác sĩ, độ tuổi của khách hàng…

Trung bình từ 1 – 2 tháng sẽ thay dây cung niềng răng 1 lần

3.5. Dây cung vuông niềng răng

Dây cung vuông niềng răng hay còn được biết đến với tên gọi quen thuộc khác là dây cung tiết diện.

Kích thước của dây cung chỉnh nha vuông sẽ có sự đa dạng hơn dây cung dạng tròn. Nhờ kiểu dáng thiết kế nên chúng thường được bác sĩ sử dụng trong các giai đoạn đóng khoảng, chỉnh khớp cắn và duy trì kết quả.

3.6. Chỉ thép nha khoa có tác dụng gì

Chỉ thép nha khoa được sử dụng để giảm lực ma sát khi buộc dây cung vào hệ thống mắc cài trên răng.

Đồng thời chỉ thép nha khoa cũng được sử dụng để thay thế thun liên hàm, với các ưu điểm như ít bị dính thức và ít tính ma sát hơn.

Tuy nhiên, để có thể cố định được chỉ thép nha khoa đòi hỏi bác sĩ phải có tay nghề cao, thao tác khéo léo để tránh đâm vào môi, nướu gây tổn thương.

3.7. Dây cung đâm vào má

Dây cung đâm vào má ắt hẳn là tình trạng mà rất nhiều bạn đã gặp phải khi chỉnh nha bằng mắc cài.

Có không ít bạn sẽ tự xử lý tình trạng trên bằng cách dùng tay uốn đầu dây cuộn tròn lại hoặc dùng bấm móng tay để cắt đoạn thừa đi cho dây không đâm vào cạnh má nữa.

Thế nhưng, những cách trên đều không đảm bảo tính an toàn tuyệt đối. Nếu như bạn xử lý không đúng cách, có thể dẫn đến làm lệch dây cung gây tổn thương nặng hơn, nghiêm trọng nhất là gây lệch vị trí răng.

Vì thế, giải pháp tốt nhẫn vẫn là đến phòng khám để bác sĩ tiến hành điều chỉnh lại dây cung sao cho phù hợp.

Trong trường hợp, bạn chưa đến được phòng khám nha ngay thì nên sử dụng sáp nha khoa để bôi vào các điểm tiếp xúc với dây cung nhằm bảo vệ các mô mềm không bị trầy xước, tổn thương.

Nếu bị dây cung đâm vào má hãy đến phòng khám nha khoa để bác sĩ xử lý tốt nhất

Trên đây là đầy đủ các thông tin về dây cung niềng răng mà chúng tôi đã tổng hợp, phân tích rất kỹ lưỡng. Trong quá trình chỉnh nha, dây cung có thể sẽ gây ra một số vấn đề nhất định. Tuy nhiên, bạn cũng không cần quá lo lắng vì đã có sự hỗ trợ của bác sĩ. Ngoài ra, bạn cũng cần tìm một địa chỉ niềng răng uy tín để có một quá trình chỉnh nha an toàn và hiệu quả nhất.